ნატო მშობლებთან დასასვენებლად ჩამოვიდა პოლონეთიდან, სადაც ოჯახთან ერთად ცხოვრობს და წელიწადზე მეტია მუშაობს. მეგობრებმა წვეულება მოუწყვეს. ვახშამზე აღიარა, რომ თან წაიღებს ჩვენს პურს, ისე მოენატრა. მეგობრების საუბარში ერთ–ერთი მეგობრის 14 წლის ქალიშვილი, ლია ჩაერთო: „ბებია ამბობს, რომ გემრიელი და ფაფუკი პური ცხვებოდა საბჭოთა კავშირის დროს, რადგან იყო ნატურალური, ქიმიის გარეშე. მუდმივად ამტკიცებს: „ასეთი პური აღარ არსებობს და აღარ იქნება““.
პურის გული
– ლია, ბებია უბრალოდ წარსულს ვერ შორდება, რადგან იმ დროს გაცილებით ახალგაზრდა და ჯანმრთელი იყო, ნაკლები საზრუნავი ჰქონდა, საქონლის და მომსახურების ფასი უფრო იაფი იყო. ასე მისი თაობის ბევრი წარმომადგენელი ფიქრობს. დაფიქრდი, ხალხი ცხოვრობს, რომ ჭამოს, თუ ჭამს, რომ იცხოვროს?“ – გააპროტესტა გოგონას სიტყვები დედამ. – თავად ბებია გულნაზი რამდენჯერ იხსენებდა, როგორ იდგა საათობით რიგში, რომ ბანალური პროდუქტები ეყიდა, ტანსაცმელზე და ტექნიკაზე არაფერს ვამბობ. როგორ რეცხავდა ხელით. დაივიწყე, ბებიის „პურის გული“ განწყობას ვერ გაგვიფუჭებს. საუკეთესო დროა ის, როცა ვცხოვრობთ.
საუბარი ნატოს ამბებს და გამოკითხვას დაუბრუნდა. კარგად მახსოვს, როგორი მაგარი, რთულად გადასაყლაპი პური იყო 1963-64 წლებში. სიმინდის და ბარდის დამატებით აცხობდნენ, რადგან ხორბალი 1940 წლის მაჩვენებლის დონეზე აიღეს. მოსახლეობა გაიზარდა, ხოლო მარცვლეულის მოსავალი – არა. იმ დროს სკოლაში პატარა ხორბლის ფუნთუშებს გვაძლევდნენ. მათ შესვენებაზე არ ვჭამდით, არამედ სახლში მიგვქონდა, რომ ოჯახისთვის გაგვეზიარებინა. ფუნთუშები მაღაზიის პურთან შედარებით გემრიელი იყო.
პურცომეულის ნაწარმი
პურცომეულის ნაწარმის ხარისხი სწრაფად გაუმჯობესდა აშშ–დან, კანადიდან და არგენტინიდან ხორბლის იმპორტის ხარჯზე. მოგვიანებით, როცა დაიწყეს მარცვლეულის დათესვის ნულოვანი ტექნოლოგიის გამოყენება და დაბალმზარდი ხორბლის ჯიშების გაზრდა, მოსავლიანობა გაიზარდა. გასული საუკუნის 80-იან წლებში, საბჭოთა კავშირის დაშლამდე, კვების პროდუქტების მხრივ ბევრი პრობლემა იყო, ბევრი მათგანი დეფიციტური გახდა. ხშირად ხარისხი საუკეთესოს სურვილს ტოვებდა.
თითქოს პურს აცხობდნენ სტანდარტის მიხედვით ფქვილის, წყლის, საფუარის, მარილის და შაქრის დამატებით. როგორ შეიძლება გაფუჭება? მაგრამ ახერხებდნენ. მახსოვს, რომ ერთსა და იმავე ქალაქში ერთი სახეობის პური უკეთესი იყო, მეორე – უარესი. სოფლის თონეშიც თეთრი „აგურის“ პური საოცრად გემრიელი იყო, ხოლო შავი და ნაცრისფერი პურიდან პლასტილინივით ცხენების გამოძერწვა მინდოდა.
ნათესავებისთვის შავი პური ქალაქიდან ჩაგვქონდა. სავარაუდოდ, საბჭოთა კავშირში არაა საქმე, უფრო ყბადაღებულ ადამიანურ ფაქტორში, სულელურ ლოჯისტიკასა და იმაში, რომ ბევრი ადამიან ჩვეულ მითებს გონებასა და გრძნობებში ზრდის.
მითები და ლეგენდები პურზე
სხვათა შორის, პურზე, ნოსტალგიური მოტივების გარდა, სხვა მითებიც უკავშირდება. ვცადოთ მათი გაქარწყლება?
პური და მითოლოგია
1. პური საზიანოა, რადგან ასუქებს. დიეტოლოგები და ნუტრიციოლოგები ამბობენ, რომ ეს მითია. პური, როგორც ფაფა, ხილი და ბოსტნეული ნახშირწყლებია. დაბალანსებული კვების სანიმუშო სქემის მიხედვით, ნახშირწყლები დღიური რაციონის 45-60%–ს უნდა შეადგენდეს. ვსუქდებით არა ნახშირწყლების, არამედ ზედმეტი კალორიების გამო. ყველამ შეიძლება მოიმატოს, თუ მიღებული კალორიების რაოდენობას არ გააკონტროლებს, იქნება ეს პური თუ გარგარის ჩირი და კაკალი. დღეში 2 ნაჭერი კარგი პური გასუქების რისკს არ ქმნის.
დასამახსოვრებელი ინფორმაცია: 100 გ პური 220-270 კალორიას შეიცავს. კარგი პურია მთელი მარცვლეულის. შეფუთვაზე წაიკითხავთ, რომ შემადგენლობაში შედის მთელი მარცვლეულის ფქვილი, წისქვილში დაფქული, ჭვავის ან ორი სახეობის. აი, ის თამამად აიღეთ.
შავი პურის სარგებელი
2. შავი პური თეთრზე უფრო კარგი და სასარგებლოა. მაღალი სახეობის ფქვილის მისაღებად ხორბლის მარცვალს აშორებენ გარსს, რომელიც შეიცავს ორგანიზმისთვის საჭირო B ჯგუფის ვიტამინებს და მიკროელემენტებს: რკინა, თუთია, კალციუმი და მაგნიუმი. თუ მუქი სახეობის პურის შეფუთვაზე მითითებულია ხელოვნური მღებავი, საღებავის ან ბადაგის სახით, დაფიქრდით, ხომ არ სჯობს აიღოთ თეთრი პური დანამატების გარეშე.
3. საფუარი პურში შეიძლება გახდეს სიმსივნის, რძიანას და სხვა უსიამოვნების გამომწვევი. ეს მითია. ამის დამადასტურებელი კვლევები არ არსებობს. პურის საფუარის სახეობა Saccharomyces cerevisiae ვერ გახდება დაავადების განვითარების მიზეზი, რადგან ცხობის პროცესში მაღალ ტემპერატურას ვერ უძლებს. რძიანას გამოწვევა შეუძლია საფუარს Candida albicans, რომელსაც პურს არ უმატებენ.
4. გლუტენი საზიანოა. ნამდვილად, გლუტენი საზიანოა, მაგრამ მხოლოდ მათთვის, ვისაც ცელიაკია ან მარცვლოვანი ცილების აუტანლობა აქვს. ამ პრობლემის არარსებობის შემთხვევაში, გლუტენის შიში იგივეა, რომ იცხოვრო შიშით, რომ ვაშლის ხიდან ჩამოვარდნისას თავზე მწიფე ქოქოსი მოგხვდებათ.
5. პურის რბილობი დაჭერისას ზამბარასავით უნდა იყოს, ფაფუკი. თეთრი პურისთვის – დიახ. მთელი მარცვლეულის ხორბლის, ჭვავის, წიწიბურის პური ასეთი არ გამოვა. მკვრივი და მაგარია.
სხვათა შორის, თუ პური კბილებს ან დანას ეკვრის, გამოდის, ხარისხი დაბალია. როცა ბავშვობის პურზე ნოსტალგია გიტევთ ან მის ხარისხს ეჭვის თვალით უყურებთ, სახლში შეგიძლიათ გამოაცხოთ. არა მხოლოდ პურის აპარატში ან ღუმელში, არამედ ტაფაზეც. ლიას ბებოს შეუძლია სცადოს.
