ფიქრობთ, რომ სკოლაში აუცილებლად უნდა იყოს უფასო კვება, თან მხოლოდ საუკეთესო პროდუქტებისგან? ისე, როგორც საბჭოთა პერიოდში? მოდით, ცოტა ამაზე ვისაუბროთ. აღმოჩნდა, რომ ბევრი მოქალაქე თვლის, რომ სსრკ–ს ისტორიაში სკოლების სასადილოებში მოსწავლეებს მაქსიმალურად ხარისხიან საკვებს აძლევდნენ ან, როგორც მინიმუმ, ასე ახსოვთ.სინამდვილეში, ცოტა განსხვავებული რეალობა იყო. ნაპირი მხოლოდ კისელისგან არ შედგებოდა და რძის მდინარეც არ შეინიშნებოდა. ნოსტალგია თავისას აკეთებს და ძველი თაობის დიდი ნაწილი სიამოვნებით იხსენებს სკოლის ბუფეტის „უგემრიელეს“ კერძებს, რომელიც „თანამედროვე ნარცხზე“ „ორი თავით“ მაღლა დგას. მოდით, გავარკვიოთ.
უფასო კვება სკოლაში
ყველასთვის ერთნაირი რაციონი – აღსანიშნავია, რომ 70 წლის მანძილზე კავშირს ერთი გასტრონომიული სტანდარტი არ ჰქონია. ცხადია, რომ კავშირი ძალიან დიდი იყო, ხოლო რეგიონებში პროდუქცია მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა. გასაკვირი არაა, რომ სკოლის სასადილოებში პროდუქტები ერთნაირი არ იყო, მაგრამ როგორმე შეცვლას ცდილობდნენ.მოკლედ რომ ვთქვათ, საბჭოთა ეპოქის გარიჟრაჟზე საქმე ყველაზე რთულად იყო. მაშინ მოსწავლეებს სასწავლო დაწესებულებაში ცხელ კერძებზე ოცნებაც არ შეეძლოთ. საბავშვო ბაღებშიც ასეთი სიტუაცია იყო. კოლმეურნეობების მოსვლასთან ერთად მშობლებს მინდორში მუშაობა და ამავდროულად შვილების მოვლაც გაუჭირდათ.სიტუაცია მხოლოდ გარკვეული დროის შემდეგ გაუმჯობესდა. გვიან პერიოდში სკოლებში გამოჩნდა სამზარეულო მთავარი მენიუთი და მოსწავლეებს ყოფა ცოტა გაუადვილდათ. ბევრი რამ დამოკიდებული იყო შენობის ადგილმდებარეობაზე და იმაზე, თუ უვლიდა რომელიმე საწარმო ან საბჭოთა მეურნეობა.
ცხელი კერძი – 60-70-იან წლებში სკოლებში ცხელი კერძებით სადილობის შესაძლებლობა გამოჩნდა. რაღაც მენიუ შედგა, მაგრამ დიდად არ გაგიხარდეთ: ასეთი შანსის გამოყენება მხოლოდ მოსწავლეების 50%–ს შეეძლო. სხვებს ძველებურად საჭმელი სახლიდან უნდა მოეტანა. ძალა ჯერ კიდევ არ ჰქონდა.მხოლოდ 1987 წელს გამოჩნდა „რეცეპტების ნაკრები მოსწავლეების კვებისთვის“. მის შექმნაზე 30–ზე მეტი სპეციალისტი მუშაობდა და სასწავლო დაწესებულებები მისით ხელმძღვანელობდნენ. ზოგიერთი მის რჩევებს დღემდე იყენებს. მას შემდეგ ტექნოლოგიამ წინ წაიწია და თანამედროვე მოსწავლეს იმდროინდელი წვნიანი ან მწნილი გაუკვირდება.
ყველაფერს ბოლო ლუკმამდე და სიამოვნებით მიირთმევდნენ – ცნობილია, რომ საბჭოთა პერიოდში გარკვეულწილად ადამიანების გაუპიროვნებას ცდილობდნენ. საბჭოელი ადამიანი სხვისგან გამორჩეული არ უნდა ყოფილიყო. მენიუ ყველასთვის ერთნაირი იყო, რომელიც ჩუმად და ზედმეტი კითხვების გარეშე უნდა ეჭამათ. რომელიმე პროდუქტის აუტანლობა ცალკე აღებული მოსწავლის პრობლემად ითვლებოდა.მაგალითად, უმეტესობას ლაქტოზას აუტანლობა გვაქვს. ზოგს რძის დალევა შეუძლია ოღონდ არა ადუღებულის და ამ საშინელი ფირით. ადრე ამას თითის ტრიალით უყურებდნენ. ჭამე, კიდევ რა მოიფიქრე. მოსწავლეს ჭამის შემდეგ ცარიელი თეფში უნდა დაეტოვებინა და ეს უხმაუროდ გაეკეთებინა. არადა ყაზარმული წესები მის ცხოვრებაში მხოლოდ 10 წელიწადში მოვა.სწორედ ამიტომ, სკოლის სასადილოში ცალკე პროდუქტების შეძენის შესაძლებლობამ ნამდვილი ფურორი მოახდინა. საშუალებების დეფიციტის მიუხედავად ბევრი მოსწავლე თანხას აგროვებდა, რომ კვირაში ერთხელ ეჭამათ ის, რაც ნამდვილად მოსწონდათ.
ყველაფერი ხარისხიანი, ყველაფერი GOST-ის სტანდარტით – დიახ, ეს სიმართლეა. პროდუქტები ნამდვილად GOST-ის სტანდარტით მზადდებოდა და გაყიდვაში ასე ხვდებოდა. ზოგიერთი მათ ხარისხზე დღემდე კამათობს, მაგრამ ჩვენ, ამაზე უარს ვიტყვით. მაშინ საკუთარი სტანდარტები არსებობდა, რომელთაც იცავდნენ. რამდენად ხარისხიანი იყო თანამედროვე გაგებით, ეს თავად გადაწყვიტეთ.მაგრამ! ყველაზე ხარისხიანი პროდუქტიც სკოლის სასადილოში შეიძლება უკვე სურნელით და დამპალი მოხვედრილიყო. სამწუხაროა, მაგრამ ასეა. წვნიანის და მეორე კერძის ინგრედიენტები ქორფა არ იყო, ამიტომ ბევრი მოსწავლე წვნიანის გემოსა და ხარისხზე ჩიოდა. ფაფას მწარე გემო ჰქონდა, რადგან ცოტა მჟავე რძით იყო დამზადებული, გამხმარი ხილი.მოდით, ნეგატივი უკან მოვიტოვოთ. ადრე ბევრი რამ იყო. ადამიანი ბავშვობას და ახალგაზრდობას ყოველთვის ღიმილით იხსენებს, რაც არ უნდა მოხდეს. სწორედ ამიტომ, ადამიანის ბუნება ისეთია, როგორიც არის. მამისა და შვილის პრობლემებით, ერთსა და იმავე საკითხზე განსხვავებული ხედვით. ალბათ, მკითხველებს ამ თემაზე განსხვავებული აზრით აქვთ, ეს კარგია. როგორც ამბობენ, ჭეშმარიტება კამათში იბადება.
