თქვენ ალბათ გსმენიათ სტოუნჰენჯზე დიდ ბრიტანეთში და ნასკას ხაზები პერუზე. თუმც ცოტა ხვდება, რომ შეერთებულ შტატებსა და კანადაში ბევრი აუხსნელი არქეოლოგიური აღმოჩენა არსებობს.
დღეს გიამბობთ იმ 30 არქეოლოგიურ აღმოჩენაზე, რომელთა დანიშნულებაზე ამერიკელი არქეოლოგები ტვინს იმტვრევენ:
1.მეცნიერებისთვის გაურკვეველი რასა
ბევრი ამერიკელი ინდოელის ფოლკლორში არსებობს ლეგენდა „პატარა ხალხზე“. მათში საუბარია პატარა ზომის სულებზე, რომლებიც გამოქვაბულებში ცხოვრობდნენ. არქეოლოგებმა მონტანას და უაიომინგის გამოქვაბულებში პატარა მუმიები აღმოაჩინეს, მაგრამ მათი კვლევის შედეგი გასაიდუმლოებულია.
2.გამოქვაბულის პეტროგლიფი
ჰარისონში, დასავლეთ ვირჯინიის შტატში, არქეოლოგებმა გამოქვაბულებში პეტროგლიფი აღმოაჩინეს, რომელთა გაშიფვრაც არ შეუძლიათ. წარწერები არა ტიპიური წითელი ფერით არის შესრულებული.
მეცნიერთა თქმით, ეს ნიშნები არა ინდიელების, არამედ ვინმე უცნობის მიერ არის გამოსახული. იქ აღმოჩენილი ქოთნის ნატეხებით, გამოქვაბული დაახლოებით 500-1675 ჰა-ზე იყო დასახლებული.
3.ბიზონის სასაფლაო
მონტანის საზღვრიდან ჩრდილოეთით მდებარე ფინკასლში დაახლოებით 200 000 ბიზონის ძვალი ერთ ორმოში აღმოაჩინეს. როგორც ჩანს, ძველი ხალხი ბიზონებზე დაახლოებით 2 500 წლის წინ ნადირობდა.
არქეოლოგებმა არ იციან, რატომ იყო ჩონჩხები ასე განლაგებული. ერთი ვერსიით, ეს რიტუალური მსხვერპლშეწირვა იყო.
4.უძველესი ნაკვალევი ამერიკაში
კალვერტის კუნძულზე ბრიტანეთის კოლუმბიაში აღმოჩენილი იქნა ფეხის ნაკვალევი, რომელიც 13 000 წლისაა. როგორც ჩანს, აზიიდან ძველი ხალხი ამერიკულ სანაპიროებზე ჩამოვიდნენ, ანუ ზღვაში მოცურავეები, რომლებიც კუნძულებს იკვლევდნენ. სულ 29 ანაბეჭდი აღმოაჩინეს, რომელიც სავარაუდოდ ორ უფროსს და ერთ შვილს ეკუთვნის.
5.ქვაში გამოკვეთილი მზის კალენდარი
არიზონში სპირალური ფორმის მზის კალენდარი აღმოაჩინეს. დიდი ხნის განმავლობაში მისი დანიშნულება უცნობი იყო, მაგრამ 1990 წელს მეცნიერებმა მისი გაშიფვრა მოახერხეს.
ჩრდილების მიხედვით, ინსტრუმენტის შემქნელები მას მზეზე დასაკვირვებლად იყენებდნენ. როგორც ჩანს, ეს თარიღები მათ დროს გარკვეულ მნიშვნელობას ატარებდა, თუმცა აქ უკვე არქეოლოგები ჩიხში შედიან.
6.საიდუმლო შიფრი
ერთ-ერთი ყველაზე გასაოცარი არქეოლოგიური აღმოჩენა აშშ-ში – ჯუდაკულას ქვა, რომელიც ჯექსონის ახლომახლოს, ჩრდილოეთ კაროლინაში აღმოაჩინეს. ქვა წარწერებით, სიმბოლოებით, გეომეტრიული ფიგურებით, ნახატებით და ხაზებით არის სავსე, რომელთა მნიშვნელობაც დღემდე უცნობია.
ნახატების ასაკი 10 000 წელს შეადგენს, სხვა მსგავსი ქვა ახლომახლო არ აღმოუჩენიათ.
7.უცნაური გამოძერწილი ქვა
1872 წელს ნიუ ჰემფშირში უინიპესოკის ტბაში აღმოაჩინეს ქვა იდეალური კვერცხის ფორმის სახის გამოსახულებით. დღემდე უცნობია, ვინ არის და ვინ გამოძერწა. არსებობს ვერსია, ეს ინდიელების მიერ არის შესრულებული, რომლებიც ქვებს როგორც ტომებს შორის მშვიდობის სიმბოლოს ისე იყენებდნენ. სხვები ამტკიცებენ, რომ ეს უცხო უძველესი ინსტრუმენტია.
8.ნახატები სეგოს კანიონში
სეგოს კანიონსი პეტროგლიფები გრძელი სხეულით და დიდი თვალებით უცნაური სიმაღლის ადამიანს გამოსახავს. ადგილობრივი ამერიკელები, რომლებმაც ეს ნახატები გამოსახეს, აქ 6000-100 ჩვ.წ.აღ-მდე ცხოვრობდნენ. დღემდე კამათი მიდის, თუ ვინ არის ქვაზე გამოსახული: უცხოპლანეტელები თუ მითიური არსებები.
9.გველის ფორმის ყორღანი
ოჰაიოში არქეოლოგებმა უნიკალური ყორღანი აღმოაჩინეს, რომელსაც გიგანტური გველის ფორმა აქვს, დაახლოებით 2000-1000 ჩვ.წ.-აღმდე დასახლებული. უცნობია თუ ვინ შექმნა და რა მიზნით. შესაძლოა, ეს ძველი კალენდარია: გველის მდებარეობა ზეციურ სინათლეს აკავებდა.
10.უძველესი ქვის ბორბალი
მთელ ამერიკაში შეგიძლიათ ნახოთ ე.წ. „განმკურნებელი ბორბალი“ ან „წმინდა გვერგვი“: ქვები, რომელთაც ბორბლის ფორმა აქვთ. ვაიომინგში აღმოჩენილი ყველაზე დიდია – მას 23 მ დიამეტრი აქვს.
11.ნასკას ხაზი კალიფორნიაში
ყველასთვის ცნობილია პერუს ნასკას ხაზი, რომელიც დიდი ფორმის ფიგურას ქმნის. მისი დანახვა კი ზემოდან არის შესაძლებელი. მაგრამ აშშ-ში არსებობს ნასკას ხაზი ბლაიტის ქალაქში, კალიფორნიის შტატში.
ე.წ. ფიგურები დიდი ზომის გამოსახულების ადამიანებია. გეოგლიფები 450-2000 წლის წინ იყო შექმნილი და მხოლოდ ზემოდან შეგვიძლია მისი დანახვა. სავარაუდოდ, ისინი ინდიელებმა გააკეთეს, მაგრამ არავინ იცის თუ რატომ.
12.ძველი დასავლეთის იარაღი
ამერიკის უძველეს კულტურად კლოვისი ითვლება, მაგრამ ტეხასის შტატში აღმონაჩენი ამ ჰიპოთეზას ეჭვქვეშ აყენებს. აღნიშნავენ, რომ ადამიანები აქ დაახლოებით 16 700 წლის წინ ცხოვრობდნენ – ეს კი 3000 წლით უფროსია კლოვისზე. ადამიანის კბილის ფრაგმენტი და 90 ქვის იარაღი კლოვის კულტურას ჰგავს, მაგრამ სხვა აღმოჩენები მას სულ არ ჰგავს.
13.გამქრალი ქალაქი
ამერიკის ერთ-ერთი უძველესი არქეოლოგიური ძეგლია ქალაქი კაჰოკია. ის ჩვ.წ.აღ-მდე 700-1440 წლებში ააშენეს. არქეოლოგებმა დაახლოებით 120 ნასახლარი და სამარხი აღმოაჩინეს, მაგრამ არავინ იცის, თუ სად გაქრნენ ქალაქის მაცხოვრებლები.
არსებობს სხვადასხვა თეორია: ომი, გვალვა, ეპიდემია, კლიმატის ცვლილება. სხვა ტომის ლეგენდებში მათ შესახებ არაფერია ნათქვამი.
14.სკანდინავიური მონეტა ამერიკაში
1957 წელს მენის შტატში უცნაური მონეტა აღმოაჩინეს. მეცნიერებმა ის XII საუკუნის ბრიტანულ მონეტად მიიჩნიეს, მაგრამ ხანგრძლივი ანალიზის შემდეგ გამოირვა, რომ ეს სკანდინავიური მონეტა იყო.
ეს ერთადერთი სკანდინავიური არტეფაქტია ამერიკის კოლუმბამდელ ეპოქაში. მონეტის ასაკი დაახლოებით 1000 წელია.
15.ქალაქი გამოქვაბულში
აშშ-ის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში, არქეოლოგიური ადგილი მესი ვერდი უჩვეულოა იმით, რომ აქ ქალაქი კლდეში არის გამოკვეთილი, სადაც პუებლოს ტომი ცხოვრობდა. ამ ტომს დამწერლობა არ ჰქონდა, მაგრამ მეცნიერებმა ბევრი რამ ზეპირი ლეგენდის მიხედვით აღადგინეს.
ბოლო მონაცემებით, პუებლო მათემატიკასა და მზის სისტემაში კარგად ერკვეოდა. 850-დან 930 წლებში ჩვ.წ.აღ-მდე ქალაქი დაცარიელდა და არავინ იცის რატომ.
16.იარაღის შესანახი საიდუმლო ადგილი
ორეგონის შტატში, ერთმა მეცნიერმა უჩვეულო აღმოჩენა გააკეთა. მან აღმოაჩინა სამალავი ათასწლიანი ძველი ხმლებით, რომლებიც დამალული იყო. ხმლები ობსიდიანისგან იყო დამზადებული, თუმცა მათი დამზადება დამთავრებული არ იყო.
ერთ-ერთი თეორიის მიხედვით, ძველი ხალხი იარაღს სავაჭრო გაცვლისთვის იყენებდნენ. უცნობია, რატომ დამალეს და რატომ მიატოვეს.
17.დაიტონ-როკის საიდუმლო
მასაჩუსეტში არსებობს უძველესი ქვა სახელწოდებით დაიტონ-როკი, რომელიც დაფარულია წარწერებით. მისი გაშიფვრა დღემდე ვერ შეძლეს. მასზე 100-ზე მეტი წიგნია დაწერილი და დაახლოებით 35 ჰიპოთეზა არსებობს, მაგრამ პასუხი დღემდე უცნობია.
პეტროგლიფის ავტორობას მიაკუთვნებენ ინდიელებს და ჩინელებს ან იაპონელებსაც კი. არსებობს ვერსია, რომ ისინი ამერიკას ძველ დროში სტუმრობდნენ.
18.ქვის ინსტრუმენტი კალიკოში
სან-ბერნარდინოში, ქალაქ ბასრტოვოს მახლობლად ეს ადგილი ამერიკის ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალებით მოცულია. ათასობით ქვა, რომლებიც პრეისტორიულ იარაღს ჰგავს, ტბის მახლობლად აღმოაჩინეს, რომელსაც დღეს მანსის ტბა ეწოდება. იარაღის ზუსტი ასაკი უცნობია, მაგრამ დაახლოებით 20 000 – 30 000 ჩვ.წ.არ0მდე – ეს ბევრად უფრო ძველია, ვიდრე ადამიანის დასახლების უძველესი ნიშნები.
19.ძველი დასახლების ნანგრევები
სონორას უდაბნოში მდებარეობს ნანგრევები, რომლებიც საინტერესოა იმით რომ აქ ძველმა მაცხოვრებლებმა დიდი შენობები ააშენეს და დაახლოებით 1000 წლის წინ ცხოვრობდნენ, ხოლო XY საუკუნეში უკვალოდ გაქრნენ.
უძველესი მოსახლეობა სოფლის მეურნეობაში იყო ჩართული – არქეოლოგებმა სარწყავი არხები და მასთან დაკავშირებული არტეფაქტები აღმოაჩინეს. დამწერლობაში ამ ადამიანების შესახებ ინფორმაცია არ არსებობს და მხოლოდ ეუსებიოს კინოს სამოგზაურო ჩანაწერებში გვხვდება, რომელმაც ეს ადგილი 1694 წელს მოინახულა.
20.ადამიანის პირველი ნაკვალევი
სამხრეთ კალიფორნიის არხებში აღმოაჩინეს ადამიანის მოსახლეობის პირველი ნაკვალევი. 2016 წელს სანტა-კრუზის კუნძულზე – უძველესი იარაღის 3 ადგილი აღმოაჩინეს. მათგან ორი 11000-12000 წლით თარიღდება!
იარაღებს შორის ნახევარმთვარის ფორმის უცნაური ინსტრუმენტებიც არის, რომელთა დანიშნულებაც საიდუმლოდ რჩება. ცხადია, კუნძულის მაცხოვრებლები მეზღვაურები იყვნენ.
21.ამერიკული სტოუნჰენჯი
უძველესი ქვის ნაგებობა, რომელიც ნიუ-გემპშირის შტატში მდებარეობს, მუდმივად მეცნიერების კამათს იწვევს. ბრიტანულისგან განსხვავებით, მას ქვის შენობა, კედლები და სხვა ნაწილები აქვს.
პოპულარული თეორიის მიხედვით, ძველმა ინდიელებმა ის 2500 წლის წინ რელიგიური მიზნით ააშენეს.
22.უძველესი ქვის კედელი
უცნაური ბერკლის კედელი 80 კმ სიგრძისაა. რომელიც ბერკლსა და სანჰოსეს შორის არის მოთავსებული. კედელი ქვისგან არის აგებული, მაგრამ ვის მიერ უცნობია. როცა პირველი ესპანელი დასახლება კალიფორნიაში ჩამოვიდა, ეს კედელი უკვე იყო,
მას პრეისტორიული მნიშვნელობა აქვს, მაგრამ დანიშნულება საიდუმლოებით არის მოცული, რადგან ისინი საკმაოდ მაღალი არაა, რომ სხვებისგან თავდასაცავად გამოიყენონ.
23.დიდი ზომის კომპლექსები უდაბნოში
ჩაკოს კანიონი ნიო-მექსიკაში – ერთ-ერთი ყველაზე ძველი ძეგლია კოლუმბიამდელ ამერიკაში. აქ აგებულია შენობის კომპლექსი, რომლებიც 850-1250 წლებში, ჩვ.წ.აღ-მდე კულტური ცენტრის დანიშნულებას ატარებდა.
შენობა მზის, მთვარის და სინათლის მხარის მიხედვით არის აგებული, ანუ მშენებლებმა ასტრონომია იცოდნენ. არსებობს მიწისქვეშა ოთახებიც. გაუგებარია, თუ ასეთი განვითარებული კულტურა როგორ გაქრა.
24. ძალიან ძველი ყორღანი
პოვერტი-პოინტის ყორღანი, რომელიც ლუიზიანას შტატის ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარეობს, ნახევარ მთვარის ფორმისაა, მათი ასაკი ჩინურ კედელზე ბევრად დიდია. ყორღანი მონადირე ტომებმა ააშენებს, რომლებმაც სოფლის მეურნეობაზე არაფერი იცოდნენ.
არქეოასტრონომები ირწმუნებიან, რომ ყორღანები წარმოადგენენ ინსტრუმენტს, რომელიც მზის მდებარეობს განსაზღვრავს. მათ შემქნელებზე არაფერია ცნობილი.
25.ქვის შენობა
მასაჩუსეტის შტატში, ბოსტონის მთებში ბევრი ქვის შენობა არის, რომელთა შორის ყველაზე ცნობილია აპტონის უჩვეულო ფორმის ქვის ნაგებობა. 14 მეტის გვირაბს 3,5 მეტრი გუმბათის შენობაში მიყავხართ. მას მრგვალ სამარხს უწოდებენ, მაგრამ საფლავების ნაშთები აქ არ აღმოუჩენიათ.
იმის გათვალისწინებით, რომ შენობა ზეციური მნათობების მიხედვით არის განლაგებული, შენობას მზის ამოსვლის და ჩასვლის დასაკვირვებლად იყენებდნენ.
26.მონტესუმას ციხე
არიზონში განლაგებულია უძველესი ნაგებობა სახელწოდებით მონტესუმას ციხე. ეს 900 წლიანი ნაგებობა, რატომღაც ასეული წელია მიტოვებული აქვთ.
ინდიელების ლეგენდის მიხედვით, მაცხოვრებლებმა ციხე ომის გამო მიატოვეს, მაგრამ არქეოლოგებმა ამის დამამტკიცებელი ვერაფერი იპოვეს. არსებობს თეორია, რომ ადამიანი ადამიანი ხანძარში დაიღუპნენ.
27.ძველი ეგვიპტელები ამერიკაში
აიოვას შტატში აღმოჩენილი ეს ცხრილები გვაძლევს ვარაუდს, რომ ამერიკას ძველი ეგვიპტელები და აფრიკელები სტუმრობდნენ. აქ ეგვიპტური, იბერიულ-პუნიკური და ლიბიური წარწერები გვხვდება, აგრეთვე პირამიდების და აფრიკის ცხოველების გამოსახულებები.
28.მღვიმის პარკირება ასაკის გარეშე
პენსილვანიის შტატში, ქალაქ აველაში, ფერმერმა ძველი მღვიმე აღმოაჩინა, რომელსაც მედოკროფი უწოდეს. მისი დათარიღება დღემდე ვერ მოახერხეს.
1973 წელს არქეოლოგებმა პირველი გათხრები ჩაატარეს და მისი ასაკი 16 000-19 000 წლით შეაფასეს. თანამედროვე ანალიზები აჩვენებს, რომ ის შეიძლება უფრო ახალგაზრდა იყოს.
29.გიგანტები ყორღანებში
არკანზასის შტატში, ჩიჩასუბას ყორღანში არქეოლოგებმა გიგანტური ძვლები აღმოაჩინეს. საინტერესოა, რომ შაუნის ტომის ლეგენდებში არაადამიანური ძალის გიგანტზე საუბარი არის. ბევრი ფიქრობს, რომ ყორღანი მათ ნაშთზე იყო აშენებული.
30.საიდუმლო პეტროგლიფები
უინემაკის ტბის მახლობლად ბევრი კაჭარი არის აღმოჩენილი, რომლებიც დაფარულია წარწერებით. ანალიზი აჩვენებს, რომ ეს ყველაზე ძველი პეტროგლიფია ამერიკაში. ნახატები სხვადასხვა ფორმისაა წრეები და რომბები. მათი ასაკი დაახლოებით 10 000 წელია, მნიშვნელობა კი უცნობია.
საინტერესო არქეოლოგიურ ძეგლები გინახავთ?
