კრონის დაავადება არის კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ქრონიკული აუტოანთებითი დაავადება. რა სახის დაავადებაა ეს, როგორი სიმპტომები აქვს და როგორ ვუმკურნალოთ მას, – ისაუბრა გასტროენტეროლოგმა ნატალია ნაუმოვამ.
რატომ ჩნდება კრონის დაავადება?
ამ დაავადების გაჩენის მხოლოდ ერთი მიზეზი არ არსებობს. არსებობს რთული პათოგენეზი, ანუ განვითარების მექანიზმი, რომელიც მოიცავს გენეტიკურ და იმუნურ ფაქტორებს, მიკრობიომის თავისებურებებს, აგრეთვე გარე გამომწვევ ფაქტორებს, რომლებიც გავლენას ახდენენ ამაზე:
- მოწევა;
- კვების ტიპი;
- წამლები;
- სტრესი.
დღეისთვის მნიშვნელოვანი პროგრესია მიღწეული კრონის დაავადების პათოგენეზის გაგებაში, რაც საშუალებას გვაძლევს ვიპოვოთ დაავადების სამკურნალო საშუალებები.
კრონის დაავადების სიმპტომები
კრონის დაავადების სიმპტომებია:
- მუცლის ტკივილი;
- ნაწლავების მოქმედების დარღვევა (ჩვეულებრივ დიარეა);
- განავალში სისხლის შესაძლო არსებობა;
- წონის დაკლება;
- ექსტრაინტესტინალური გამოვლინებები (სახსრების, თვალების, კანის, ღვიძლის დაზიანება).
დაავადების სიმპტომები საკმაოდ დიდხანს გრძელდება და შეიძლება გამოიწვიოს გართულებები, როგორიცაა ნაწლავის გაუვალობა, აბსცესები მუცლის ღრუში, მეზობელი ორგანოების ჩათრევით. ხშირად კრონის დაავადება შეიძლება მიმდინარეობდეს სიმპტომების გარეშე ან მინიმალური სიმპტომებით, სანამ არ განვითარდება გართულება, რის შედეგადაც ადამიანი ხვდება საავადმყოფოში, სადაც იგებს დიაგნოზის შესახებ.
ზოგჯერ დაავადება იწყება ექსტრაინტესტინალური გამოვლინებებით ან პერინატალური დაზიანებით (განმეორებადი პარაპროქტიტი, არ შეხორცებული ანალური ნაპრალები) – ეს არის ნაწლავების გამოკვლევის მიზეზი.
თერაპევტმა ირინა ანდრეევამ ისაუბრა, როგორი დიეტაა საჭირო კრონის დაავადების დროს.
„ამ საკვების ტრიგერების თავიდან აცილების სწავლით, თქვენ შეძლებთ უკეთ აკონტროლოთ კრონის დაავადება, შეამციროთ კუჭ-ნაწლავის სიმპტომები და ხელი შეუწყოთ ნაწლავების შეხორცებას“, – ამბობს ანდრეევა.
არ არსებობს მეცნიერულ მტკიცებულებებზე დაფუძნებული დიეტა ნაწლავის ანთებითი დაავადებისთვის. თუმცა, ექსპერტების უმეტესობა თვლის, რომ ზოგიერთ პაციენტს შეუძლია განსაზღვროს კონკრეტული საკვები, რომელიც იწვევს კუჭ-ნაწლავის სიმპტომებს, განსაკუთრებით დაავადების გამწვავების დროს.
„მაპროვოცირებელი პროდუქტების“ თავიდან აცილებით, თქვენ შეიძლება აღმოაჩინოთ, რომ თქვენი კუჭ-ნაწლავის სიმპტომები, როგორიცაა გაზები, შებერილობა, სპაზმები და დიარეა, უფრო ადვილად განკურნებადია. ამავდროულად, თქვენს ნაწლავებს მიეცემა დრო განსაკურნებლად.
ეს კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია, როდესაც კრონის დაავადების სიმპტომები გამწვავებულია.
„ცხარე ან ცხიმიანი საკვები, მთელი მარცვლეული, დიდი რაოდენობით უჯრედისის შემცველი ხილი და ბოსტნეული, თხილეული, კოფეინი და ალკოჰოლი შეიძლება უფრო მძიმე იყოს თქვენი ორგანიზმისთვის დაავადების გამწვავების დროს.
თუ კრონის დაავადების გამო საკვები ნივთიერებების შეწოვის პრობლემები გაგიჩნდათ, მნიშვნელოვანია მაღალკალორიული დიეტა, ცილის მაღალი შემცველობით.
ამით თქვენ შეგიძლიათ შეავსოთ თქვენი ორგანიზმის მარაგი აუცილებელი საკვები ნივთიერებებით. ეს დაგეხმარებათ დარწმუნდეთ, რომ საკმარისად მიირთმევთ კრონის დაავადების შემთხვევაში, მაშინაც კი, თუ ჭამის სურვილი არ გაქვთ.
შესაძლებელია, რომ ჩამოთვლილი საკვებიდან ზოგიერთმა მაინც გამოიწვიოს თქვენი სიმპტომები:
- ალკოჰოლი (შერეული სასმელები, ლუდი, ღვინო);
- კარაქი, მაიონეზი, მარგარინი, ზეთები;
- გაზიანი სასმელები;
- ყავა, ჩაი, შოკოლადი;
- სიმინდი;
- რძის პროდუქტები (ლაქტოზას შეუწყნარებლობის შემთხვევაში);
- ცხიმიანი საკვები (შემწვარი საკვები);
- დიდი რაოდენობით უჯრედისის შემცველი საკვები;
- გაზების გამომწვევი საკვები (ოსპი, ლობიო, პარკოსნები, კომბოსტო, ბროკოლი, ხახვი);
- თხილეული (არაქისის კარაქი, სხვა თხილეულის კარაქი);
- უმი ხილი;
- უმი ბოსტნეული;
- წითელი ხორცი და ღორის ხორცი;
- ცხარე საკვები;
- მთელი მარცვლეული.
მნიშვნელოვანია! ინფორმაცია მოწოდებულია საცნობარო მიზნებისთვის. უკუჩვენებებისა და გვერდითი მოვლენების შესახებ ჰკითხეთ სპეციალისტს და არავითარ შემთხვევაში არ ჩაიტაროთ თვითმკურნალობა. ავადმყოფობის პირველი ნიშნების გამოვლენისთანავე მიმართეთ ექიმს.
