ბებიას სოფელში დიდი ბოსტანი აქვს. ადრე ბოლომდე ნერგებით ავსებდა. წლებთან ერთად ძალა მოაკლდა, ამიტომ სახლის გვერდით ბაღის მოწყობაზე დავითანხმე. ოროვანდი მისი განუყოფელი ნაწილი გახდა. მისი მოჭრა კატეგორიულად აკრძალულია, რადგან არა უბრალო სარეველა, არამედ სასარგებლო მცენარეა. Vivien ოროვანდის გამოყენების რამდენიმე მეთოდს გიზიარებთ. ამ მცენარის ფესვებს, დიდ ფოთლებს და თესლს ხალხურ მედიცინაში, ასევე კულინარიაში დიდი ხანია იყენებენ. საინტერესო ფაქტი: იაპონიისა და დასავლეთ ევროპის ზოგიერთ ქვეყანაში ოროვანდას მინდვრებში სპეციალურად ზრდიან. დღეს დიდი ოროვანდის (Arctium lappa) შესახებ გიამბობთ.
როგორ მოვამზადოთ ოროვანდი გემრიელად – პირველი შემხვედრი ოროვანდი, რომელიც გზაზე ან მიტოვებულ ნაკვეთზე იზრდება, არ მოჭრათ. ასეთი მცენარე საკვებად უვარგისია. მისი ფოთლები და ფესვები მაქსიმალურად სასარგებლო რომ იყოს, უფრო სუფთა ადგილებში შეაგროვეთ. ტყეში გაისეირნეთ, თუ გაგიმართლებთ, შესაფერის ბუჩქს იპოვით. თესლი მაღაზიაში შეგიძლიათ შეიძინოთ და თავად გაზარდოთ. მცენარის ფესვები ყველაზე ღირებულია. მას სასიამოვნო მოტკბო გემო აქვს. ოროვანდის ფესვები ხშირად მაღაზიაში „გობოს“ სახელით იყიდება. ცალკე კერძი მოამზადეთ, ან როგორც ხორცის და თევზის გარნირი. ფესვები საჭმელად უნდა მოამზადოთ:
- ფესვი კარგად გარეცხეთ, რომ მიწა მოაშოროთ.
- ზედა ფენა დანის საპირისპირო მხრიდან ჩამოფხეკეთ და წყალი დაასხით, რომ არ გაშავდეს.
- მოხარშეთ. 10-15 წუთი საკმარისია. თუ მცენარე ძველია, მეტი დრო დასჭირდება. სხვა მეთოდითაც შეგიძლიათ მოამზადოთ.
მცენარის ფესვი შეგიძლიათ დაუმატოთ სალათებს, მობრაწულს, მოთუშოთ ან გაახმოთ. ამ უკანასკნელ შემთხვევაში წყალში ცოტა ხნით ჩაალბეთ. მურაბის მოსამზადებლად სუფთა ფესვები ლიმონთან ერთად დააქუცმაცეთ, შაქარი და წყალი დაუმატეთ, სუსტ ცეცხლზე 2 საათით ადუღეთ.
ახალგაზრდა ყლორტები და ფოთლები – ოროვანდის ყლორტები და ფოთლებიც სასარგებლოა. გაზაფხულზე შეაგროვეთ, სანამ ახალი და გემრიელია. მწვანილიდან სალათები გააკეთეთ, წვნიანებს დაუმატეთ ან ბურახი გააკეთეთ. ფოთლები ტოლმის გასახვევად შეგიძლიათ გამოიყენოთ, ხოლო დაქუცმაცებული ფოჩები პეროგში გააგზავნეთ.
ოროვანდის სარგებელი – მცენარე ორგანიზმისთვის სასარგებლო ბევრ ნივთიერებას შეიცავს. ხალხურ მედიცინაში ოროვანდი ანთების საწინააღმდეგო და ანტისეპტიკური თვისებებით ცნობილია. მისი ნაყენი და ნახარში შარდ და ნაღვლკენჭოვანი პრეპარატების სახით გამოიყენება, თან ტონუსს ზრდის და იმუნიტეტს აძლიერებს.
მაისში შეგროვებული ოროვანდის წვენი ჭრილობის და ნაკაწრების შეხორცებას ხელს უწყობს, ზოგიერთ კანის დაავადებას შესანიშნავად უმკლავდება. მას კუჭ–ნაწლავის ტრაქტის დაავადებების და მუშაობის დარღვევისას იღებენ. ზაფხულში მცენარე თავისი თვისებების ნაწილს კარგავს, ამიტომ წვენი გაზაფხულზე მოიმარაგეთ. ამისთვის შაქარი და თაფლი დაუმატეთ და დააკონსერვეთ.
თუ თირკმლის დაავადებები ან ნაღველი გაწუხებთ, ფოთლების ნაყენი მოამზადეთ. რადიკულიტი, ართრიტი და ართროზი უკან დაიხევს, თუ წელიწადში ერთხელ, 2–4 კვირა ნაყენს მიიღებთ. ლიტრიანი ქილის მესამედი ხმელი დაქუცმაცებული ოროვანდის ფოთლებით გაავსეთ, 100 გ თაფლი და 0,5 ლ არაყი დაუმატეთ. თავსახური დაახურეთ და ბნელ, თბილ ადგილას 2 კვირა გააჩერეთ. გადაწურეთ და 1 ს/კ დღეში 3–ჯერ, ჭამამდე 30 წუთით ადრე დალიეთ. ნაყენი მაცივარში შეინახეთ.
ოროვანდის ფესვების ნახარში შეგიძლიათ დალიოთ ან კანის დასამუშავებლად გამოიყენოთ. ის ნივთიერებათა ცვლას აუმჯობესებს, თირკმლებიდან კენჭებს გამოდევნის და დიაბეტიკების მდგომარეობას ამსუბუქებს. 10 გ გასუფთავებულ ფესვს 200 მლ მდუღარე წყალი დაასხით, ცხელ წყლის ორთქლზე დადეთ და თავსახური დაახურეთ. ასე 30 წუთით გააცხელეთ, პერიოდულად აურიეთ. როცა გაგრილდება, გადაწურეთ. მიღებულ სითხეს ცოტა ცხელი წყალი დაუმატეთ, რომ 200 მლ მოცულობა მიიღოთ.
თითოეულ საშუალებას თავისი უკუჩვენება აქვს. სწორედ ამიტომ, დარწმუნდით, რომ ალერგია არ გაქვთ. სპეციალისტები ორსულ და მეძუძურ დედებს, ბავშვებს და ადამიანებს, რომელთა ორგანიზმი გაუწყლოებულია, ოროვანდით მკურნალობისგან თავის შეკავებას ურჩევენ.
