სურსათის ბაზრობაზე გასაყიდი ჩირების უმეტესობა გოგირდის დიოქსიდით (S02) არის დამუშავებული, რომელიც შეფუთვებზე მითითებულია, როგორც კონსერვანტი E220. ეს კონსერვანტი ჩირში მიკროორგანიზმების განვითარებას აფერხებს, მათ გამუქებას ხელს უშლის, ერთი სიტყვით – მადის აღმძვრელ გარეგნულ მხარეს ანიჭებს და შენახვის ვადას მნიშვნელოვნად ზრდის.
გოგირდის დიოქსიდი ძალიან ტოქსიკური ნაერთია. ამ კონსერვანტით მოწამვლისადმი მგრძნობელობა ყველა ადამიანში განსხვავებულია. მაგალითად, მე გოგირდის დიოქსიდით დამუშავებული რამდენიმე გარგარის ჩირის ჭამის შემდეგ ყელის ხრიწინი და თავის ტკივილი მეწყება.
სხვა ხალხი ამ კონსერვანტის მიმართ ნაკლებად მგრძნობიარეები არიან. მოწამვლის ზოგადი სიმპტომებია: ყელის ძლიერი ხრიწინი, სურდო, ხველა, თავის ტკივილი და ღებინება. მაღალი კონცენტრაციით მოწამვლის შემთხვევაში მოსალოდნელია დახრჩობა და ფილტვების შეშუპება.
მიუხედავად იმისა, რომ სხვადასხვა პროდუქტების გოგირდის დიოქსიდით დამუშავების ნორმები (დასაშვები კონცენტრაცია) არსებობს, მისი ჭამის თავიდან აცილება ძალიან გვსურს. ამის გაკეთება სავსებით შესაძლებელია.
ჩირიდან კონსერვანტის მოშორება ნივთიერების წყალში გახსნას ემყარება. საკმარისია ჩირი ოთახის ტემპერატურის წყალში დაალბოთ და ამასთან წყალი რამდენჯერმე გამოცვალეთ. მე 1 საათით ერთ წყალში ვალბობ, შემდეგ კარგავ ვავლებ და კვლავ ნახევარი საათით სუფთა წყალში ვალბობ. ამის შემდეგ ხილი E220-ს მნიშვნელოვან ნაწილს კარგავს და მისი ჭამა უკვე შეგიძლიათ!
ჩირიდან E220 კონსერვანტის მოსაშორებლად ქიმიური ექსპერიმენტი ჩავატაროთ.
- ამისთვის ბრენდი „Chaka”-ს ჩირი გამოვიყენეთ. მწარმოებელს მითითებული აქვს, რომ პროდუქტი ამ კონსერვანტს შეიცავს.
- ჩირი თასში ჩაყარეთ, გაფილტრული, ოთახის ტემპერატურის წყალი დაასხით და 1 საათით გააჩერეთ. გოგირდის დიოქსიდი წყალში არასტაბილურ გოგირდისმჟავის წარმოქმნით გაიხსნება, რომელიც წყალში სულფატის იონების SO3 2 სახით გვხვდება.
- ამ 1 საათის განმავლობაში ჩირს წყალში რამდენჯერმე აურიეთ, რომ SO2 ადვილად გამოვიდეს. 1 საათის შემდეგ ნარინჯისფერ-მოწითალო ფერის წყალს მიიღებთ.
- SO2-ის ქიმიური აქტივობა მაღალია. სულფატის იონების SO3 2-ს SO2-ზე ხარისხიანი რეაქციაა კალიუმის პერმანგანატი (KMnO4) – ეს იგივეა, რაც მარგანცოვკა. ამ რეაქციის შედეგად მარგანცოვკიის იისფერი ხსნარის გაუფერულება ხდება.
ჩავატაროთ ექსპერიმენტი:
- კალიუმის პერმანგანატის რამდენიმე მარცვალი აიღეთ. დასაწყისისთვის 2 მარცვალი ავიღე.
- მცირე რაოდენობით წყალში გახსენით.
- ახლა, აქვე ჩვენი „ნარინჯისფერ-მოწითალი ფერის წყალი“ დაუმატეთ. თუ მასში გოგირდის დიოქსიდი მდებარეობს, მაშინ მოხდება რეაქცია, რომელიც იისფერ ხსნარს გააუფერულებს. თუ გოგირდის დიოქსიდი წყალში არაა, არაფერი მოხდება.
- 2 ჩ/კ დაამატეთ და იისფერი ხსნარი თითქოს არც ყოფილა!
კიდევ რამდენიმე კალიუმის პერმანგანატის მარცვალი აიღეთ და ჯოხით დაამატეთ. ყველამ იცის, რომ მარგანცოვკა წყალს ფერს ძლიერ უცვლის. ერთი მარცვლეული მთელი სახლის გასაფერადებლად საკმარისია.
ნახეთ, ქიმიური რეაქციის შედეგად ასეთი მაღალი კონცენტრაციის მარგანცოვკაც კი სრულად უფერო აღმოჩნდა. ეს ამტკიცებს, რომ გოგირდის დიოქსიდი წყალში გადავიდა და გოგირდისმჟავა და სულფატი შექმნა.
საკითხი, გოგირდის დიოქსიდი ბოლომდე გადავიდა, თუ ნაწილობრივ, ღია რჩება. თუმცა ვფიქრობ, რომ დიდი ნაწილის მოშორება მოხდა.
დასკვნა: გოგირდის დიოქსიდის მოსაშორებლად ჩირი ოთახის ტემპერატურის წყალში დაალბეთ და შემდეგ გამდინარე წყალში აუცილებლად გარეცხეთ.
