ბესარიონი და დარეჯანი 2012 წლის დეკემბერში დაქორწინდნენ. მამაკაცისთვის ეს უკვე მეორე ქორწინება იყო. პირველიდან ზრდასრული ქალიშვილი ნინო ჰყავდა. 2015 წლის აგვისტოში დარეჯანმა მიატოვა. მიზეზი შეიძლება ფინანსური კონფლიქტი იყო. როგორღაც ბესარიონმა ცოლს ხელწერით თავის ქორწინებამდელი ფული ასესხა, მაგრამ მან არ დააბრუნა. ფულის აღების მოთხოვნა სასამართლოს გზით მოუწია. ვალი პატარა არ იყო, 23 000 დოლარი. მამაკაცს რიგი მძიმე დაავადება ჰქონდა, პერიოდულად საავადმყოფოში მკურნალობდა. ბესარიონი ნაწყენი იყო, რომ ცოლმა ასეთ რთულ სიტუაციაში მიატოვა.
განქორწინების შესახებ კანონის თანახმად, შეხვედრა შეიძლება დაინიშნოს განცხადების შეტანიდან არა უადრეს ერთი თვის ვადაში. მოპასუხე მეუღლეს უფლება აქვს შერიგებისთვის სამი თვის ვადა ითხოვს. როგორც წესი, სასამართლო ამას თანხმდება და სხდომას ვადის ამოწურვამდე წყვეტს. ბესარიონის შემთხვევაში, პირველი შეხვედრა 2015 წლის 15 დეკემბერს იყო დანიშნული. დარეჯანმა ეს გააპროტესტა და შერიგების ვადა მოითხოვა, ამიტომ საქმე 2016 წლის 15 იანვრამდე გადაიდო. ოღონდ ბესარიონმა სხდომამდე ვერ იცოცხლა, 6 იანვარს გარდაიცვალა.
ვინ არის პირველი რიგის მემკვიდრე მამკვიდრებლის გარდაცვალების შემდეგ? – ბესარიონს ანდერძი არ დაუტოვებია. ამ შემთხვევაში, კანონის მიხედვით მემკვიდრეობაზე პრეტენზიას მემკვიდრეები გამოთქვამენ. კანონით პირველი რიგის მემკვიდრეები არიან მამკვიდრებლის შვილები, მეუღლე და მშობლები. თან ყველა მემკვიდრე თანაბარ წილს იღებს. იმის მიუხედავად, რომ კაცმა განქორწინებაზე სარჩელი შეიტანა, იურიდიულად გარდაცვალებისას დაქორწინებული იყო. სწორედ ამიტომ, პირველი რიგის მემკვიდრეები არიან: ცოლი დარეჯანი და შვილი ნინო. ქალიშვილს ასეთი სიტუაცია არ აწყობდა. სარჩელი შეიტანა, რომ დედინაცვალი უღირს მემკვიდრედ ეღიარებინათ.
რა მოხდა რაიონულ სასამართლოში? – სასამართლოში ნინო ამტკიცებდა, რომ დარეჯანი მძიმედ ავადმყოფი ქმრის მოვლაში მონაწილეობას არ იღებდა, მასთან ერთად არ ცხოვრობდა, ოჯახს არ უვლიდა, მატერიალურად არ ეხმარებოდა. უმწეო მდგომარეობის და მუდმივი მოვლის აუცილებლობის მიუხედავად, დაკრძალვის ხარჯებში არ მონაწილეობდა. 2015 წლის შემოდგომაზე მამამ ორჯერ მიმართა პოლიციას გაქურდვის შესახებ, რაშიც ცოლზე ეჭვობდა. რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ბესარიონის სასარგებლოდ დარეჯანისგან მოითხოვეს თანხა, რომელიც მან ვალად გასცა. ნინოს თქმით, ყველა ეს გარემოება ნათლად მიუთითებს, რომ ცოლი უღირსი მემკვიდრეა.
დარეჯანი დანებებას არ აპირებდა. მისი თქმით, ოჯახის შენარჩუნება სურდა, ამიტომაც სასამართლოს შერიგების ვადა სთხოვა. ქმარზე ზრუნავდა, ვალის დაბრუნებას დაჰპირდა. რაიონულმა სასამართლომ საქმე განიხილა და სარჩელი არ დააკმაყოფილა. მოსამართლემ გარდაცვლილის ცოლის უღირს მემკვიდრედ გამოცხადება შეუძლებლად ჩათვალა. რა თქმა უნდა, ნინო ამ გადაწყვეტილებას არ დაეთანხმა და აპელაცია შეიტანა.
რა დაადგინა სააპელაციო სასამართლომ? – ნამდვილად, სამედიცინო დოკუმენტები ადასტურებს, რომ ბესარიონს სერიოზული დაავადებები ჰქონდა და მუდმივი მოვლა სჭირდებოდა. 2015 წლის 27 დეკემბერს საავადმყოფოში მძიმე მდგომარეობაში გადაიყვანეს. ცოლი საავადმყოფოში არ მოდიოდა, მეუღლის მდგომარეობას არ კითხულობდა. მოსამართლეებმა გადაწყვიტეს, რომ დარეჯანის თხოვნა განქორწინების საქმეში შერიგების ვადის თაობაზე მიუთითებს მის განზრახვას, რომ ქორწინება ფორმალურად შეენარჩუნებინა მემკვიდრეობის მიღების მიზნით.
საქმეში შეგროვებული მტკიცებულებები ადასტურებს, რომ მამკვიდრებელსა და მის ცოლს შორის ოჯახური ურთიერთობები არ იყო. ნამდვილად, ბესარიონმა პოლიციას სავარაუდო ქურდობის ფაქტზე ცოლის წინააღმდეგ განცხადებით მიმართა. სასამართლომ ნამდვილად მოითხოვა მისგან ფული, რომელიც ბესარიონმა ასესხა. ისინი ქორწინებამდე ნასესხები იყო, ანუ საერთო საკუთრებაში არ შედიოდა. დარეჯანს ფული მის გარდაცვალებამდე არ დაუბრუნებია. ყველა ამ ფაქტის გათვალისწინებით, სააპელაციო სასამართლომ რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება გააუქმა და დარეჯანი უღირს მემკვიდრედ ცნო. ეს დავის დასასრული იყო, რადგან დარეჯანმა უზენაეს სასამართლოს მიმართა.
ვინ შეიძლება აღიარონ უღირს მემკვიდრედ? – უზენაესმა სასამართლომ გაიხსენა, როდის შეიძლება მემკვიდრე უღირსად აღიარონ. კანონში წერია, რომ არც კანონით და არც ანდერძით მემკვიდრე არ შეიძლება იყოს პირი, რომელიც განზრახ ხელს უშლიდა მამკვიდრებელს მისი უკანასკნელი ნების განხორციელებაში და ამით ხელს უწყობდა თავისი ან მისი ახლობელი პირების მოწვევას მემკვიდრეებად ან სამკვიდროში მათი წილის გაზრდას, ანდა ჩაიდინა განზრახი დანაშაული ან სხვა ამორალური საქციელი მოანდერძის მიერ ანდერძში გამოთქმული უკანასკნელი ნება-სურვილის საწინააღმდეგოდ, თუ ეს გარემოებანი დადასტურებული იქნება სასამართლოს მიერ.
უზენაესი სასამართლოს თქმით, დარეჯანს მსგავსი ქმედებები არ ჩაუდენია. კანონი მეუღლეებს ერთმანეთის ფინანსურ მხარდაჭერას ავალდებულებს. პირი მემკვიდრეობიდან შეიძლება მოიხსნას იმ შემთხვევაში, თუ მამკვიდრებლის შენახვის ვალდებულება ალიმენტის დაწესების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებით დადგენილია. ასეთი განაჩენი არ ყოფილა. დიახ, სასამართლომ ბესარიონის სასარგებლოდ დარეჯანიდან ვალის ამოღებაზე გადაწყვეტილება მიიღო. მაგრამ ბესარიონის გარდაცვალების შემთხვევაში, ასეთი ვალის მოთხოვნის უფლება მემკვიდრეებზე გადადის. ანუ მემკვიდრეობითი ქონება არ მცირდება. დიახ, იყო ფაქტი, რომ ბესარიონმა პოლიციას მიმართა, მაგრამ შემოწმებების შემდეგ სისხლის სამართლის საქმე არ აღძრულა. გამოდის, დარეჯანის უღირსი ქცევის მტკიცებულებები არაა. უზენაესმა სასამართლომ სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილება გააუქმა და რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა.
ეს გადაწყვეტილება კიდევ ერთი მაგალითია, როცა ჩნდება შეგრძნება, რომ კანონიერება და სამართლიანობა ერთმანეთს ყოველთვის არ ემთხვევა. სასამართლოს მათი განქორწინება რომ მოესწრო, დარეჯანი მემკვიდრე ვერ იქნებოდა. მეუღლეებს ქორწინების დროს სხვა ქონება რომ არ შეეძინათ, გასაყოფიც არაფერი იქნებოდა. მეუღლეებს საერთო მცირეწლოვანი შვილები არ ჰყავთ. შესაბამისად, ბესარიონს სასამართლოში წასვლა მოუწია, რადგან დარეჯანი ნებაყოფლობით განქორწინებას არ თანხმდებოდა. განზრახ თუ არა, მან სასამართლოში განქორწინების პროცესი გადადო. სააპელაციო განჩინების წაკითხვისას ჩნდება შეგრძნება, რომ ის ემოციებზე მიღებულია. მოსამართლეებმა ნინოს მხარე სუბიექტურად დაიჭირეს. „ცივი გონება“ მხოლოდ უზენაესმა სასამართლომ ჩართო. ფორმალურად, მართლები არიან.
