პირველი ფსიქოლოგიური დახმარების აღმოჩენის წესები

1094

დღემდე ფსიქოთერაპიას და ფსიქოთერაპევტებს სიფრთხილით ეკიდებიან, რადგან თვლიან, რომ ფსიქოლოგიური დახმარების აღმოჩენა აუცილებელი არაა თუნდაც კრიტიკულ სიტუაციაში. ხოლო ამ სფეროს სპეციალისტებს მიმართავენ მხოლოდ კაპრიზი მდიდრები ან ისინი, ვინც სერიოზულად ავად არიან.

თუმცა სპეციალისტის დახმარება სჭირდება ყველაზე ჩვეულებრივ და ნორმალურ ხალხსაც, რომლებიც კრიზისულ სიტუაციაში აღმოჩნდნენ. დღეს გაგაცნობთ პრაქტიკოსი სპეციალისტის რეკომენდაციებს, თუ როგორ დაეხმაროთ ადამიანს სტრესის დროს.

ფსიქოლოგიური დახმარების აღმოჩენა

ფსიქოლოგი ელიზაბეტ გოტფრიკი თვლის, რომ კრიზისულ სიტუაციაში აღმოჩენისას ჯერ საკუთარ თავს უნდა დაეხმაროთ, შემდეგ კი სხვების დახმარება სცადოთ.

„პირველ რიგში, კატასტროფის ზონიდან გადით, უსაფრთხო ადგილი იპოვეთ. შემდეგ მომხდარის და სიტუაციის რაც შეიძლება ობიექტურად შეფასება სცადეთ“ – გვირჩევს სპეციალისტი.

„ადამიანს შოკის გადატანის შემდეგ სითბო სჭირდება. ის უნდა გაათბოთ და ყურადღება მიაქციოთ, რომ ტემპერატურა ნორმაში იყოს. პლედი მიეცით, თქვენი ქურთუკით შეფუთეთ, წყალი ან ცხელი ჩაი შესთავაზეთ (მხოლოდ მცირე ყლუპებით დალიეთ). ძლიერი სასმელიც ზედმეტი არ იქნება.“

„რა თქმა უნდა, ფიზიკური დაზიანების შემთხვევაში ჯერ სასწრაფო დახმარება უნდა გამოიძახოთ და ექიმის მოსვლამდე ყველა ზომა დროულად მიიღოთ როგორიცაა სისხლდენის შეჩერება, მოტეხილობის ფიქსაცია, სახვევის დადება და ა.შ. გააკეთეთ ყველაფერი, რაც თავად ფსიქოლოგიური დახმარების გარეშეც აუცილებელია.“

სწორი სუნთქვა სტრესის დროს

ელიზაბეტი „ანტისტრესული“ სუნთქვის გამოყენებას გირჩევთ. ეს თავად უნდა ისწავლოთ, შემდეგ კი სხვებს ასწავლოთ. ვარჯიშის არსი იმაში მდგომარეობს, რომ ცხვირიდან რამდენიმე ღრმა ჩასუნთქვა გააკეთოთ, მწვერვალზე სუნთქვა შეიკავოთ, შემდეგ ნელნელა ამოისუნთქოთ. ამასთან წარმოიდგინეთ, როგორ იშორებთ დაძაბულობას, თითქოსდა სტრესი გამოგაქვს.

შეგიძლიათ აზრობრივი რელაქსაცია გამოიყენოთ. ამისთვის შუბლის კუნთები მოადუნეთ, პირის კუთხეები დაუშვით და ტუჩები დაისველეთ. შემდეგ მხრები მოადუნეთ, თავი დაატრიალეთ, სხვადასხვა მხარეს აბრუნეთ. ხელები აქნიეთ. გახსოვდეთ, რომ სახე და სხეულის მდგომარეობა თქვენს სულიერ მდგომარეობას ასახავს.

„გარშემო მიმოიხედეთ, ვიზუალური „ინვენტარიზაცია“ ჩაატარეთ, თუნდაც კარგად იცნობდეთ ადგილს, სადაც იმყოფებით. გონებაში ჩაინიშნეთ ის, რაც თქვენს გვერდით ხდება. მაგალითად, „აქ არყის ხე იზრდება“ ან „აი, ძაღლმა გაირბინა“. თუ სახლში ხართ, თავში ინტერიერის ნივთები ჩამოთვალეთ. ეს შინაგანი დაძაბულობიდან გადართვაში, ყურადღების გადატანაში დაგეხმარებათ“.

„თუ უცნობი ადამიანი გაშეშებულ მდგომარეობაშია, უნდა მიხვიდეთ, ხელი მოკიდოთ და საუბარი დაუწყოთ. ჰკითხეთ, რა ჰქვია, ყველაფერი კარგად არის თუ არა, მისამართი ან მობილური ტელეფონი თუ ახსოვს. დაინტერესდით, დახმარების გაწევა თუ შეგიძლიათ. თუ საპასუხო რეაქცია ცრემლები იქნება – არ შეგეშინდეთ. ემოციური მდგომარეობა უკეთესია, ვიდრე გაშეშება“ – ამბობს სპეციალისტი.

მარტივი მოქმედებები დასამშვიდებლად

„მარტივი ფრაზები როგორიცაა „დამშვიდდი, ჩვარო“ არ გამოგადგებათ. საკუთარი თავის დახმარებას შეძლებთ და ზედმეტ დაძაბულობას მოიშორებთ, თუ ჩემს საყვარელ ვარჯიშს „5-4-3-2-1“–ს შეასრულებთ.

ვარჯიშის არსი იმაში მდგომარეობს, რომ ზედმეტი აღელვების დროს ირგვლივ უნდა მიმოიხედოთ და გონებაში ჩამოთვალოთ 5 ყვავილი, 4 ხმა, 3 სუნი, 2 შეგრძნება საკუთარი სხეულის, და ერთი ძლიერი თვისება გაიხსენოთ.

მხოლოდ სურვილით ვერ მოდუნდებით, მაგრამ ფიზიკური დატვირთვით აღელვებას მოიშორებთ. დაგეხმარებათ პატარა ხტომა (თუმცა მინიმუმ 50-ჯერ მაინც უნდა გააკეთოთ). ან უბრალოდ ველურ ცხოველებს მიბაძეთ. უბრალოდ წარმოიდგინეთ, რომ ხელებიდან, ფეხებიდან, სხეულიდან და თავიდან დაძაბულობას იხსნით“ – გვირჩევს სპეციალისტი.

რა თქმა უნდა, ცხოვრების რთულ პერიოდში სჯობს ფსიქოთერაპევტს მიმართოთ, რადგან ასე ფსიქოლოგიური დახმარება ზუსტი იქნება. თუმცა უნივერსალური რეკომენდაციები (როგორი უცნაურიც არ უნდა იყოს) დაგეხმარებათ, რომ საკუთარ თავს და სხვებს რთულ მომენტებში დაეხმაროთ. რატომ არ უნდა სცადოთ?