თითოეული ჩვენგანი ცხოვრებაში ერთხელ მაინც ვყოფილვართ დამწვრობის მსხვერპლი: სახლში, სამსახურში. ჩვენ ვუგულებელვყოფთ უსაფრთხოების წესებს, ან ეს უბრალოდ სხვების უყურადღებობის გამო ხდება. მიზეზი ბევრია, მაგრამ ეფექტი ერთი: გაუსაძლისი ტკივილი, სიწითლე, ბუშტუკები, ზოგიერთ შემთხვევაში შოკი და სიცოცხლის რეალური საფრთხე.
დამწვრობის დროს დახმარების გაწევისთვის ყოველი წამი ძვირფასია, რომელზეც დაზარალებულის შემდგომი ბედი დიდწილადაა დამოკიდებული!
ჩვენ გეტყვით, თუ როგორ უნდა უზრუნველყოთ პირველად დახმარება დამწვრობის დროს სწრაფად, რათა თავიდან აიცილოთ ცუდი შედეგები. არ დაიბნოთ და იმოქმედეთ მითითებების მიხვედით, რათა დაეხმაროთ საკუთარ თავს (მაშინაც კი, თუ ეს ძალიან მტკივნეულია) ან მეგობარს!
პირველადი დახმარება ცეცხლზე დამწვრობის დროს
დამწვრობის სიმძიმე დამოკიდებულია არა მარტო ნივთიერებებზე, არამედ პროვოცირებაზე, კანისა და ქსოვილის ზემოქმედების არეალში. დამწვრობა ყოველთვის მტკივნეულია და მძიმე შემთხვევებში იწვევს შოკს. დამწვრობისას შეიძლება განვითარდეს ინფექცია, შესაძლოა ტოქსინებმა შეაღწიონ სისხლში, გამოიწვიოს მეტაბოლური პროცესების დარღვევები და სიკვდილიც კი.
ადუღებულ წყალზე ან ორთქლზე დამწვრობა
სიჩქარის გამო ასეთი ტრავმა თითქმის ყველას მიუღია. რაც უფრო ხანგრძლივია კონტაქტი, მით უარესი შედეგები მოჰყვება. უფრო ხშირად, ასეთი დამწვრობა ხელებზე ხდება, იშვიათია ფეხების, გულმკერდის და მუცლის დამწვრობა.
პირველადი დახმარება
1. აუცილებელია დაუყოვნებლივ აღმოფხვრათ გამაღიზიანებელი ფაქტორი – წყალი ან ორთქლი. მთავარია – არ ჩავარდეთ პანიკაში და სწრაფი რეაგირება მოახდინოთ.
2. თუ ზარალი უმნიშვნელოა და დამწვრობის ფართობი მცირეა, შეგიძლიათ დამწვრობის ადგილი წყალს შეუშვიროთ. პროცედურა უნდა გაგრძელდეს მინიმუმ 15-20 წუთი და წყალი არ უნდა იყოს ძალიან ცივი.
3. დაუშვებელია დაზარალებულ ადგილას მშრალი სტერილური სახვევის მოხვევა.
4. თუ დაზიანება იწვევს ტკივილს, გამოიყენეთ ნებისმიერი გამაყუჩებელი ან ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატი.
რა არ უნდა გააკეთოთ:
1. მწვავე დამწვრობის შემთხვევაში მკაცრად იკრძალება დაზიანებული ტანსაცმლის გახდა, თუ ისიც დაიწვა კანთან ერთად.
2. არავითარ შემთხვევაში არ შეეხოთ ჭრილობას!
3. დაზიანებულ ადგილას არ გამოიყენოთ მალამოები, კრემები, არაჟანი, კარაქი და სხვა “ბებიას” პროდუქტები. ასე სიტუაციას გაამწვავებთ და ხელს შეუწყობთ ინფექციის გავრცელებას.
4. ჭრილობაზე არ დაიდოთ ძალიან ცივი ნაჭერი ან ყინულის კუბიკები.
5. დაზიანებულ კანზე არ წასივათ იოდი, პეროქსიდი, სპირტი და ასე შემდეგ.
6. არ ჩაიფუშოთ დამწვრობის დროს გაჩენილი ბუშტუკები!
ცხიმით დამწვრობა
ცხელი ცხიმით დამწვრობა არ არის იშვიათი. ის განსაკუთრებულ საფრთხეს წარმოადგენს, რადგან ცხიმი ძალიან სწრაფად და ღრმად შეიწოვება კანში და შიგნიდან ანადგურებს მას.
პირველადი დახმარება
1. ცხიმის ფენა დაუყოვნებლივ მოიშორეთ ქაღალდის პირსახოცით.
2. 15-20 წუთის განმავლობაში ჭრილობა წყლის ძლიერი ნაპორის ქვეშ მოათავსეთ. ეს ხელს შეუწყობს დამწვარი ქსოვილის გაგრილებას, გაგათავისუფლებთ გაღიზიანებისგან და ქსოვილების რეგენერაციის სტიმულირებას მოახდენს.
3. თუ დამწვარ ადგილს წყალმა არ უშველა, გამოიყენეთ სპეციალური სპრეი.
4. თუ თხევადი ბუშტუკები წარმოიქმნა, არავითარ შემთხვევაში არ უნდა იყოს გახეთქოთ.
ძლიერი ტკივილის შემთხვევაში, შეგიძლიათ მიიღოთ გამაყუჩებელი.
რა არ უნდა გააკეთოთ:
1. დამწვრობას ნუ ჩამოიბანთ წყლით დაუყოვნებლივ – ჯერ მოიშორეთ დარჩენილი ცხიმი მშრალი ქსოვილით.
2. არ გამოიყენოთ დამწვრობის საშუალებები, მაგალითად პანთენოლი, ნორმალური პირველადი დახმარების გარეშე.
3. არავითარ შემთხვევაში არ დაიდოთ ნაღები, კვერცხის ცილა, საპონი ან სხვა ხალხური საშუალებები.
ქიმიური დამწვრობა
ქიმიური დამწვრობა ხდება არა მხოლოდ საწარმოებში, არამედ ყოველდღიურ ცხოვრებაში. მწვავე ალკალითა და მჟავებით, მძიმე ლითონებით, საყოფაცხოვრებო საწმენდებით – უსაფრთხოების ზომების დარღვევის შემთხვევაში ეს ყველაფერი აზიანებს კანს.
პირველადი დახმარება
1. პირველი და ყველაზე მნიშვნელოვანი არის ის, რომ გაღიზიანებული და დამწვარი ადგილი გაიგრილოთ. ამიტომ, დაზიანებული ადგილი უნდა შეუშვიროთ ცივ წყალს 15-20 წუთის განმავლობაში. ეს უნდა გააკეთოთ ისე, რომ არ შეეხოთ ჯანსაღ კანს (ქიმიური ნივთიერების გავრცელების თავიდან ასაცილებლად).
2. გაგრილების შემდეგ შეგიძლიათ გამოიყენოთ სტერილური მშრალი სახვევი.
რა არ უნდა გააკეთოთ:
1. არ გამოიყენოთ კომპრესები, არ დაიდოთ არანაირი ნივთიერება გარდა წყლისა, არ ჩაიცვათ სველი ტანსაცმელი.
2. ქიმიკატები აღწევენ კანის ღრმა ფენებში, ამიტომ მათ შეუძლიათ კვლავ გააგრძელონ მოქმედება. დამწვრობის არეალის გაზრდის თავიდან ასაცილებლად, არ შეეხოთ მას შიშველი ხელებით.
3. მაღალი ხარისხის დაზიანების შემთხვევაში, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს!
თვალის დამწვრობა
თვალის დამწვრობა ერთ-ერთი ყველაზე საშიში დამწვრობის ტიპია და ასეთი ტრავმის შედეგები შეიძლება გამოუსწორებელი იყოს. ყოველდღიურ ცხოვრებაში ყველაზე საშიში ნივთიერებებია ძმარი და ტუტე, ცხელი რძე და მდუღარე წყალი, ცხიმი და ორთქლი. ნებისმიერით დამწვრობამ შეიძლება გამოიწვიოს მხედველობის შემცირება, ან მთლიანი დაკარგვა, ასე რომ უნდა იმოქმედოთ დაუყოვნებლივ!
პირველადი დახმარება
1. თუ თვალს შხამიანი სითხე ხვდება, რაც შეიძლება მალე ცივი წყლით კარგად დაიბანეთ. ეს უნდა გააკეთოთ დაზიანებიდან 30-40 წუთში. ეს მოაშორებს ქიმიურ ნივთიერებას, რომელიც მოხვდა თვალის ღრუში.
2. შემდეგ შეგიძლიათ თვალები ამოიბანოთ ჩაით, ოთახის ტემპერატურაზე. ის მდიდარია სადეზინფექციო საშუალებებით და ტანინებით, რაც ხელს შეუწყობს მწვავე ტკივილის მოხსნას.
3. ასევე ეფექტურია ჩაის კომპრესი.
გახსოვდეთ, რომ ნებისმიერი სახის თვალების დამწვრობა მოითხოვს სასწრაფო ვიზიტს ოფთალმოლოგთან!
მზით დამწვრობა
მზით დამწვრობა შეიძლება იყოს უკიდურესად საშიში და ტრამვის შემდეგ კანის აღდგენა საკმაოდ რთულია. თუ გაქვთ ოდნავი სიწითლე, გულისრევა და ცნობიერების დაკარგვა საჭიროა სასწრაფო მკურნალობა!
პირველადი დახმარება:
1. პირველი, რაც უნდა გააკეთოთ, სასწრაფოდ დატოვოთ მზიანი ადგილი და წახვიდეთ ჩრდილში.
2. სველი ან ცივი საშუალებები შეგიძლიათ გამოიყენოთ დამწვარ ადგილას, ის ხელს შეუწყობს დაზიანებული კანის აღდგენას და გაგათავისუფლებთ ტკივილსგან.
3. შეგიძლიათ მიიღოთ ცივი შხაპი.
4. თუ განიცდით თავის ძლიერ ტკივილს, თავბრუსხვევას, გულისრევას, დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოთ ექიმს! ეს სიმპტომები შეიძლება მიუთითებდეს სითბოს ინსულტის განვითარებაზე.
5. პარაცეტამოლის ტაბლეტი ან ნებისმიერი ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატი ხელს შეუწყობს ტკივილის შემცირებას და შეამცირებს ცხელებას.
რა არ უნდა გააკეთოთ:
1. არავითარ შემთხვევაში არ გამოიყენოთ ყინულის კუბიკები დამწვარ კანზე. ასევე, არ დაიბანოთ დაზიანებული ადგილით საპნით, ეს მხოლოდ გაზრდის ანთებით რეაქციას.
2. დაზიანებული კანზე არ წაისვათ ზეთი და სხვა მსგავსი ნივთიერებები. ისინი ჩაშლის ბუნებრივი თერმოგულაციის პროცესს.
3. კანის აღდგენის შემდეგ, არ შეიძლება მზის სინათლეზე გასვლა (შეიძლება მხოლოდ დახურულ ტანსაცმელში).
4. არ მიიღოთ ალკოჰოლი, ყავა და ძლიერი ჩაი – ეს ხელს შეუწყობს დეჰიდრატაციას.
ნუ დაგავიწყდებათ, რომ დამწვრობა, თუნდაც პატარა, ამცირებს სისხლის მიმოქცევას, ასე რომ უნდა მიიღოთ ბევრი სითხე და არა მხოლოდ წყალი, ტკბილი და თბილი სასმელები, მაგალითად, ჩაი ან კომპოტი.
და, რაც მთავარია, არ უნდა გამოიყენოთ ძველი ხალხური საშუალებები! კვერცხები, კარაქი, არაჟანი, ეს შეამცირებს სამკურნალო პროცესს და ხელს შეუშლის ექიმებს, რომლებიც პირველად დახმარებას გაგიწევენ.
დაიმახსოვრეთ ეს რჩევები და არ დაგავიწყდეთ მეგობრებთან გაზიარება – დამწვრობისგან არავინაა დაზღვეულია!
