არაერთხელ გამიგია, რომ არ ღირს საყვარელი საბავშვო წიგნების ხელახლა წაკითხვა ზრდასრულ ასაკში. ეს ასევე ეხება ფილმებს ან ხელოვნების სხვა ნაწარმოებებს, რომლებიც ოდესღაც სასიამოვნო შთაბეჭდილებას ტოვებდა. ისინი არ იცვლებიან, მაგრამ ვიცვლებით ჩვენ და ჩვენს ირგვლივ არსებული სამყარო, რაც ნიშნავს, რომ ჩვენი აღქმა შეიძლება მკვეთრად შეიცვალოს. სწორედ ამ კუთხით შევხედავთ ფილმს „მერი პოპინს, ნახვამდის!” და პამელა ტრევერსის ნაწარმოებს, რომელის მიხედვითაც არის გადაღებული ფილმი.
ფილმი „მერი პოპინს, ნახვამდის!”
ზოგადად, არ აქვს მნიშვნელობა რომელი ფილმის ეკრანიზაცია ნახეთ. რა თქმა უნდა, სსრკ-ში დაბადებულებს, პირველი, რაც გაახსენდებათ, არის ფილმი ნატალია ანდრეიჩენკოს მონაწილეობით. მაგრამ ჩვენ არ განვიხილავთ სიუჟეტს ან რეჟისორების მიერ განხორციელებულ ცვლილებებს. ჩვენ თავად ჯადოქრის იმიჯი გვაინტერესებს.
ბავშვობიდან ალბათ გვახსოვს, რომ მერი პოპინსი საუკეთესო ძიძაა მსოფლიოში. რა თქმა უნდა, ჩვენ გულწრფელად ვეჭვიანობდით, რადგან ჯეინის და მაიკლის, ისევე როგორც ბენქსის ტყუპების (და კიდევ ერთი ქალიშვილის, რომელიც მოგვიანებით წიგნებში გამოჩნდა) გვერდით იყო ნამდვილი ჯადოქარი. მაგრამ თანამედროვე სტანდარტებით და, ზოგადად, უნივერსალური ადამიანური სტანდარტებით, ლედი სრულყოფილების ქცევა, რბილად რომ ვთქვათ, საკამათო იყო…
წამალი და ალკოჰოლი
მერი უკიდურესად ამპარტავნულად იქცევა, როგორც ბავშვებთან, ასევე მათ მშობლებთან. მაგრამ ამავე დროს ის აკეთებს ისეთ რამეებს, რის გაგებაც რთულია, მისი მუშაობის თავისებურებების გათვალისწინებით. წიგნის დასაწყისშივე ძიძა ბავშვებს, მათ შორის პატარა ტყუპებს, ჯადოსნურ საძილე საშუალებას აძლევს.
ის იძენს განსხვავებულ გემოს, თავად ბავშვების გემოვნების მიხედვით. ამავდროულად, თავად პოპინსი აღიარებს, რომ მისი საძილე საშუალება რომის პუნჩის არომატით არის. ხომ არ აქვს ძიძას ალკოჰოლთან დაკავშირებული პრობლემა, თუ ყველა შესაძლო არომატიდან ის სწორედ მას ირჩევს? და კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი კითხვა: რა უფლება აქვს ძიძას გამოიყენოს გარკვეული მედიკამენტები, ბავშვების მშობლებთან შეთანხმების გარეშე?
მუქარები, პასიური აგრესია, განწყობის ცვალებადობა
ჯადოქარი რეგულარულად ემუქრება ბავშვებს მათი კითხვების საპასუხოდ. მაგალითად, ამბობს, რომ პოლიციელს დაურეკავს. ის ასევე პერიოდულად უბრალოდ იგნორირებას უკეთებს ბავშვებს. მას შეუძლია უთხრას, რომ თავი დაანებონ, რადგან ის არ არის ენციკლოპედია, რომ ყველაფერი იცოდეს. ან დაემუქროს, რომ სახლში წავლენ, თუ კიდევ ერთი შეკითხვა დაისმება.
რა შეგვიძლია ვთქვათ იმაზე, რომ ბავშვებს ზოგჯერ ღიად ეშინიათ თავიანთი ძიძის, რომელსაც რეგულარულად ეცვლება განწყობა. ეს განსაკუთრებით მაშინ ჩანს, როცა მერის სადღაც ეჩქარება. ასეთ შემთხვევებში პოპინსი დარწმუნებულია, რომ ჯეინი ყველაფერს ცუდად აკეთებს, მაიკლი კი უარესია, ხანდახან ტყუპებსაც კი ხვდება…
წიგნში აღწერილია, რომ ასეთ მომენტებში ბავშვებს უნდოდათ დივნის უკან დამალვა, რათა მოეცადათ, სანამ ძიძას განწყობა გამოუკეთდებოდა. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ როდესაც მშობლები ძიძას ირჩევენ, უნდათ, რომ შვილებს ეშინოდეთ მისი და ნერვიულობდნენ იმ მომენტში, როდესაც ის მათ გვერდზეა.
მანიპულირება, გაზლაითინგი და სარკაზმი
ჩვენი გაგებით, ძიძის ამოცანაა დაეხმაროს მშობლებს შვილების აღზრდაში, რაც, სხვა საკითხებთან ერთად, ნიშნავს მათ თვითშეფასებაზე მუშაობას. პოპინსი ღიად დასცინის ბავშვებს, მაშინაც კი, თუ მათ რაიმე უკეთ იციან. მაგალითად, ერთ-ერთ ეპიზოდში ჯეინი ცდილობდა ძიძისთვის აეხსნა, თუ სად უნდა ეძია საკონდიტრო მაღაზია მათ ქალაქში. საპასუხოდ, მადლობის ნაცვლად, მხოლოდ ის მოისმინა, რომ ის არ გაუგზავნიათ საყიდლებზე.
სხვათა შორის, სავსებით შესაძლებელია, რომ მერის მსგავსი პერსონაჟი შემთხვევით არ შექმნილა. პამელა ტრევერსის წიგნმა მსოფლიო იხილა მწერლის საბჭოთა კავშირში ვიზიტის შემდეგ. იქ მან ყველაფერთან ერთად, ადგილობრივი მასწავლებლებიც ნახა. ეს „სრულყოფილი ქალბატონები”, რომლებმაც ყოველთვის ყველაფერი ყველაზე უკეთ იციან.
გაზლაითინგი ვლინდება მაშინ, როდესაც ერთი ადამიანი ცდილობს, რომ სხვა ადამიანმა ეჭვი შეიტანოს საკუთარ გამოცდილებაში. შედეგად, ასეთმა ქცევამ შეიძლება გამოიწვიოს პარანოია. სწორედ ამას აკეთებს მერი. ერთ დღეს ისინი ღამით ყველა ერთად მიდიან ზოოპარკში. შემდეგ კი დილით ყველაფერი ისეა მოწყობილი, თითქოს სიზმარი იყო.
მაიკლისა და ჯეინის კითხვებზე, მერი მხოლოდ ამბობს, რომ კარგად აღზრდილია და წესები ძალიან კარგად იცის. მსგავსი არაფერი შეიძლებოდა მომხდარიყო, რადგან მერი პოპინსი არ დაუშვებდა, რომ ეს მომხდარიყო. ასე ადამიანი შეიძლება გაგიჟდეს.
ფილმი „მერი პოპინს, ნახვამდის!“
წიგნი, რომელის მიხედვითაც ზემოხსენებული სურათი გადაიღეს, გამოვიდა 1934 წელს. მაშინ ბავშვების აღზრდასთან დაკავშირებით სრულიად განსხვავებული მიდგომები იყო. ამიტომ გასაკვირი არ არის, რომ მერის მეთოდები ახლა ბევრს ცოტა უცნაურად ეჩვენება.
მეორეს მხრივ, ასევე ღირს იმის აღნიშვნა, რომ ბავშვებს თავიანთი ძიძა უყვართ. ალბათ ეს იმით არის განპირობებული, რომ ის თითქმის ერთადერთი პერსონაჟია, რომელიც მათზე ზრუნავს. მამა მუდმივად ცდილობს რაც შეიძლება მეტი გამოიმუშაოს, დედა მხოლოდ ქალთა კლუბის საქმეებზე ფიქრობს.
ზოგადად, ჩვენ სულაც არ მოგიწოდებთ, რომ დაწვათ პამელა ტრევერსის წიგნი ან არ უყუროთ რომელიმე ეკრანიზაციას. უბრალოდ გასათვალისწინებელია, რომ თანამედროვე სამყაროში, სანამ ბავშვებს ამ ნაწარმოების წაკითხვის საშუალებას მისცემდეთ, თქვენ უნდა ესაუბროთ მათ და აუხსნათ ყველა გარემოება. რადგან, ძალიან ხშირად, პერსონაჟები ისე იქცევიან, როგორც არავითარ შემთხვევაში არ უნდა მოიქცნენ ბავშვებთან.
