თუ ადამიანის სული ამოუცნობია, მაშინ ამ სამყაროში არიან ადამიანები, რომლებიც კაშკაშა შუქს ჰგვანან, რომელიც გზას გვიჩვენებს. ერთ-ერთ მათგანია მიხაილ ლიტვაკი, “სკრიპტის რეპროგრამირების” და “ფსიქოლოგიური აიკიდოს” კონცეფციების ავტორი. ფსიქოთერაპევტმა და მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატმა მიხაილ ლიტვაკმა დაისახა მიზნად, ცოტათი უფრო გაებედნიერებინა ადამიანები. ამისთვის ის ცდილობდა მარტივი ჭეშმარიტებები წარმოედგინა მთელი მსოფლიოსთვის ხელმისაწვდომ ენაზე. თავის წიგნებში ის საუბრობს იმაზე, თუ რა არის პატიების სიტყვები, რას ნიშნავს თითოეული ადამიანისთვის „სწორი“ გზა და რაზე უნდა გაამახვილო ყურადღება სულიერი სიმშვიდის მოსაპოვებლად.
ფსიქოთერაპევტს გამოქვეყნებული აქვს 30-ზე მეტი წიგნი, რომელთაგან ზოგიერთი საერთაშორისო ბესტსელერი გახდა. მიხაილ ლიტვაკის წიგნის „ბავშვი, ზრდასრული და მშობელი“ – წაკითხვის შემდეგ ადამიანები კონფლიქტებს ძალიან სწრაფად და ეფექტურად აგვარებენ. ვივიენის დღევანდელ სტატიაში გთავაზობთ გაეცნოთ არა მხოლოდ ამ ტექნიკას, არამედ ყველაზე ძვირფას რჩევებს ფსიქოლოგიური მეცნიერებების მნათობისაგან.
როდის უნდა ითქვას პატიების სიტყვები და როდის – დამშვიდობების
ადამიანი სოციალური არსებაა და ჩვენი ფსიქიკური წონასწორობა დიდწილად დამოკიდებულია ამ საზოგადოებაში თანაარსებობის უნარზე. მიხაილ ლიტვაკის თქმით, საიდუმლო იმაში მდგომარეობს, რომ ისწავლო სხვა ადამიანებთან ურთიერთობა საკუთარი დამოუკიდებლობისა და ავთენტურობის შენარჩუნებით.
დამოუკიდებლობა – მარტოობაა?
არა, რა თქმა უნდა. მაგრამ სწორედ მარტო ყოფნის უნარი განსაზღვრავს რამდენად დამოუკიდებლები ვართ. ფსიქოლოგი ღრმად არის დარწმუნებული, რომ მხოლოდ მას, ვინც თავს კომფორტულად გრძნობს საკუთარ თავთან, შეუძლია ჭეშმარიტი სიყვარული. თორემ ეს უკვე სიყვარული კი არა, სხვა ადამიანის ძიებაა, რომელიც გულში სიცარიელეს შეავსებს. თერაპევტი იხსენებს:
„ერთხელ 12-16 წლის მოზარდ გოგოებს ვკითხე, რა სურვილი ექნებოდათ ცხოვრებაში, როცა გაიზრდებოდნენ. რაზეც გოგოებმა მიპასუხეს, რომ ოცნებობენ თავიანთი ადამიანის პოვნაზე. იქნებ საერთოდ არ გჭირდებათ ვინმეს ძებნა? იქნებ ჩვენ თვითონ უნდა გავხდეთ ასეთი ადამიანი?“
სულიერი სიმწიფის საუკეთესო მაჩვენებელია, როცა მარტო არ იწყენ. როგორც მიხაილ ლიტვაკი აცხადებს, ადამიანი საუკეთესო საქმეებს საკუთარ თავთან მარტო ყოფნისას აკეთებს. მათ შორისაა ხელოვნების ნიმუშები, ღრმა მედიტაცია, მეცნიერული აღმოჩენები და თვითშემეცნება.
„მგლებთან ცხოვრებისას – მგლებივით უნდა იყმუვლო“
დედა, ალბათ, ბავშვობაში გეუბნებოდათ: „ვისთანაც იქნები, იმას დაემსგავსებიო“ და ყველა მშობელს ძალიან ეშინია, რომ მისი შვილი მოხვდება „ცუდ წრეში“. ადამიანის ცნობიერება გაცილებით რთულია, ვიდრე ეს ერთი შეხედვით შეიძლება ჩანდეს. მით უმეტეს, თუ ადამიანი უკვე საკმაოდ ასაკოვანია.
გუნდში მუშაობისას გახსოვდეთ, რომ სულაც არ არის აუცილებელი კომპანიის სტანდარტებთან და პრინციპებთან ადაპტირება. მთავარია შეინარჩუნო საკუთარი ინდივიდუალობა. იდენტურობისა და თავდაჯერებულობის სათანადო დონით, ეს არ იქნება პრობლემური თავად გუნდისთვის. თუმცა, როგორც კი დანებდებით და სხვებს დაემსგავსებით და უცხო ჩვევებს მიეჩვევით, „მგლად“ გადაქცევის პროცესის შეჩერება რთული იქნება.
წარმატება 7-ჯერ ნაკლებად სასარგებლოა, ვიდრე შეცდომა ან წარუმატებლობა
ამბობენ, რომ შეცდომებზე სწავლობ, მაგრამ სწრაფ წარმატებაზე იგივეს არ ამბობენ. წარმატებული ადამიანი ხშირად ის არის, ვინც ბევრი შეცდომა დაუშვა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ამ ადამიანს უბრალოდ გაუმართლა. სწორედ წარუმატებლობა იქცევა ზრდის წერტილად და მათი დაძლევით ადამიანი სულ უფრო და უფრო ნაკლებად დაუცველი ხდება სხვა წარუმატებლობის მიმართ. ისინი იქცევიან გამოწვევებად და არა პრობლემებად.
იგივე მიდგომას იყენებს მიხაილ ლიტვაკი დეპრესიის ასახსნელად. ის ადამიანს ეძლევა იმისთვის, რომ საკუთარ თავზე დაფიქრდეს, იდარდოს საკუთარ თავზე.
კარიერული გზის არჩევისას კი ღირს რჩევის გათვალისწინება წიგნიდან „ფსიქოლოგიური აიკიდო“: არ აირჩიო პირდაპირი გზა, აირჩიე სწორი, რადგან ყველა პირდაპირი გზა არ არის სწორი.
თუ ადამიანი ბევრს ლაპარაკობს სხვებზე, მას არაფერი აქვს სათქმელი საკუთარ თავზე
ასეთია ცხოვრება! აქ ძნელია კამათი. პრობლემა ის არის, რომ ადამიანის ბუნება მიდრეკილია ჭორებისკენ, როგორც საკუთარ გამოცდილებასთან გამკლავების გზა. მაგრამ ეს საერთოდ არ ნიშნავს იმას, რომ სხვა ადამიანებზე საუბრისას, სწორედ ცუდზე უნდა ილაპარაკო.
პატიების სიტყვები
როცა ადამიანმა რაიმე ცუდი გაგიკეთა, დარწმუნებული იყავი, მან ეს ძალიან კარგად იცოდა. დაუდევრობით გამოწვეული ზიანიც კი – ზიანია, რადგან ადამიანს თავი შეუწუხებია შედეგებზე ფიქრით, იმაზე, თუ როგორ შეიძლება ემოქმედა ამას მის გარშემო მყოფ ადამიანებზე. ამიტომ, როცა სხვას აპატიებთ რაიმე საზიზღრობას, იცოდეთ, რომ დიდი ალბათობით ისევ გაიმეორებენ. რა უნდა გააკეთოთ იმისათვის, რომ არ გახდეთ შურისმაძიებელი ადამიანი?
პატიების სიტყვები მნიშვნელოვანია. აპატიე, მაგრამ წადი. არ დაიტოვოთ გარშემო ადამიანები, რომლებსაც შეუძლიათ ბოროტების ჩადენა და არ დარჩეთ მათთან. პატიების კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ასპექტი: ყოველთვის უნდა აპატიოთ გულწრფელად. ბევრად უკეთესია არ აპატიო და იყო გულწრფელი, ვიდრე სიტყვებით აპატიო და წყენა შეინახო შენს გულში.
ადამიანს სჭირდება, რომ მხოლოდ სამ ადამიანს მოსწონდეს: პირველ რიგში, საკუთარ თავს, თავის პარტნიორს და უფროსს
ყურადღება გაამახვილეთ, რომ მიხაილ ლიტვაკის სიაში არ არის მშობელი ან თუნდაც ახლო მეგობარი. რადგან მათი აზრი მნიშვნელოვანია, მაგრამ არ არის ის, რისთვისაც ღირს საკუთარი თავის შეცვლა. პარტნიორთან და უფროსთან ურთიერთობა კი – მნიშვნელოვანი რამაა ცხოვრებაში. და, რა თქმა უნდა, ურთიერთობა საკუთარ თავთან, მაგრამ ამაზე უკვე ვისაუბრეთ.
რა უნდა გააკეთო, თუ უმადური გიწოდეს
თერაპევტის რჩევებიდან გამომდინარე, თქვენ უნდა მოიქცეთ შემდეგნაირად: მოიხადოთ ბოდიში, ჰკითხოთ, რას აფასებს თანამოსაუბრე მის მომსახურებას, გადაიხადოთ და წახვიდეთ. მანიპულატორებზე უარესი არაფერია, რომლებიც სიცოცხლეს წამლავენ. დანაშაულის გრძნობით მანიპულირება ყველაზე გავრცელებული, მარტივი და ეფექტურია. ალბათ ამიტომაა, რომ ბევრი მშობელი ან პარტნიორი ცდილობს გამოიყენოს დანაშაულის გრძნობა საკუთარი მიზნებისთვის, ადანაშაულებს უმადურობაში. ასეთ ადამიანებთან ჯობია არაფერი გქონდეს საერთო, ისინი არასოდეს იქნებიან კმაყოფილნი.
პატიების სიტყვები: როგორ მოვაგვაროთ კონფლიქტი სწრაფად
ჩვენ გაგიზიარებთ მიხაილ ლიტვაკის ყველაზე ძვირფას ტექნიკას, რომელიც საშუალებას გაძლევთ სწრაფად დაამყაროთ კომუნიკაცია. მისი თეორიის მიხედვით, ჩვენ შეგვიძლია ვიყოთ სამ მდგომარეობაში: ბავშვი, ზრდასრული და მშობელი. ესენია ჩვენი როლები, რომლებსაც ჩვენ ვთამაშობთ როგორც უშუალოდ შვილებთან და მშობლებთან, ასევე მეგობრებთან, უფროსებთან და თუნდაც უცნობებთან.
ასე რომ, თუ ადამიანები ორ სხვადასხვა როლში არიან, კონფლიქტი ხშირად ხდება. ამიტომ ბავშვთან კონტაქტის დასამყარებლად საჭიროა ბავშვის როლზე გადასვლა. საქმიანი მოლაპარაკებების განსახორციელებლად, შეასრულეთ ზრდასრული ადამიანის როლი, რომელიც ესაუბრება უფროსებს. თუ კონფლიქტი ხდება, ის სავარაუდოდ ხდება ორ განსხვავებულ როლს შორის. და მის გამოსასწორებლად, თქვენ უნდა მოირგოთ თანამოსაუბრის როლი.
მიხაილ ლიტვაკი დარწმუნებულია, რომ არ არსებობს კაცური და ქალური ლოგიკა, რომ წარმატება კურნავს გონებრივ წყენას და რომ ჩვენი მთავარი მტრები – თავად ვართ. და ბოლო რჩევა, რომელიც ასე პოპულარულია მათ შორის, ვინც წაიკითხა ფსიქოლოგის ლიტერატურა: მოიქეცით როგორც გინდათ და არასოდეს ითხოვოთ ნებართვა – იქნებ უარი გითხრან?
