ჩვენს დროში ფულის გარეშე, როგორც ამბობენ, ვერსად წახვალ, ამიტომ ფინანსური საკითხი განიხილება თითქმის ნებისმიერ სიტუაციაში. იპოვე შესაფერისი გოგო და გინდა დაქორწინება? ჯერ გაიცანი მისი მშობლები, გააცანი საკუთარი თავი, უთხარი სად მუშაობ და რამდენი გაქვს ხელფასი. ან, ვთქვათ, საკუთარი თავის პოვნა გინდათ. რაიმე ახლის შესწავლა, რუტინისგან თავის დაღწევა. კი ბატონო, უბრალოდ გადაიხადეთ. მშობლები გაძლევენ ფულს თუ შენ თვითონ შოულობ, მეორეხარისხოვანი საკითხია. 18 წლის ხართ თუ 50, ყველა გადასახადი უნდა გადაიხადოთ.
იგივე ეხება ოჯახურ ურთიერთობებს. ადრე, ფულის სესხება შეიძლებოდა შორეული ნათესავისგან და არავის ჰქონდა შეკითხვები. ახლა საკუთარი ძმაც კი არ მოგცემს არც ერთ გროშს, სანამ ხელშეკრულება ნოტარიუსის მიერ არ დადასტურდება. მძიმე დრო დადგა და ყველა ცდილობს საკუთარის შენარჩუნებას. ვინ იცის, იქნებ მომავალში ასეთი დამოკიდებულება ნორმად იქცეს? მოდით გავარკვიოთ, ჩუქნიან თუ არა ფულს ნათესავებს, თუ მაინც საჭიროა დაბრუნება.
ჩუქნიან თუ არა ფულს?
მეც კი, ახალგაზრდა გოგონას, 24 წლის ასაკში მშვენივრად მესმის, როგორ მუშაობს გაცვლითი კურსი. რატომ ძვირდება ზოგიერთი „ქაღალდი“, ზოგი კი უპრეცედენტო სიჩქარით იაფდება? ახლა, რა თქმა უნდა, არ ვაპირებ აქ ეკონომიკის ლექციის აღწერას. მაგრამ იმის თქმა მინდა, რომ ადგილობრივ ფულთან მიმართებაში კი არ ძვირდება დოლარი ან ევრო, არამედ, სწორედ ის, ჩვენი შრომით ნაშოვნი ფული იაფდება დღითიდღე. და ეს უნდა გვესმოდეს, თუმცა ხანდახან მეჩვენება, რომ ჩვენს ხალხს ეს არ ესმის.
12 წლის წინ, როცა მსოფლიოში ყველაფერი გაცილებით სტაბილური იყო, დეიდამ გადაწყვიტა სხვა ქვეყანაში წასვლა უკეთესი ცხოვრებისთვის. უფრო სწორად, არა ზოგადად საცხოვრებლად, არამედ უკეთესი სამუშაო პირობებისთვის. მაშინ, როგორც ვიცი, ასეთი სერიოზული კონკურენცია არ იყო და რაიმე განსაკუთრებული უნარებისა და განათლების გარეშე შეიძლებოდა რაღაცის შოვნა. ეკა დეიდა ერთ-ერთი მათგანი იყო: უნარებისა და უმაღლესი განათლების გარეშე. თუმცა, ამაში საკუთარ თავს არასდროს ადანაშაულებდა, რამდენადაც ახლა მესმის.
ის და მისი მეუღლე უბრალოდ ცხოვრობდნენ, საერთოდ არ იძაბებოდნენ. მათი ოჯახი თითქმის კარიკატურული იყო: ხელფასიდან ხელფასამდე ცხოვრობდნენ და თუ არ ეყოფოდათ, შეეძლოთ მეზობლებისგან ესესხათ. ყოველ შემთხვევაში, მახსოვს, დედაჩემი როგორ განიცდიდა ამის გამო და გული შესტკიოდა უმცროს დაზე. ამ მხრივ ჩვენთან ყველაფერი სხვაგვარად იყო: ჩემი მშობლები მუშაობდნენ და ზრუნავენ, რომ კარგად მესწავლა და ჩემი სპეციალობით მეპოვა სამსახური, რისთვისაც დღეს მათი ძალიან მადლიერი ვარ.
წასვლის წინ დეიდა დიდხანს ემზადებოდა. ექვსი თვის განმავლობაში დაესწრო კურსს გერმანული ენის შესასწავლად. თუმცა, ამ იდეამ საერთოდ არ გაამართლა. თურმე ამისთვის საჭირო იყო არა მარტო კლასში ჯდომა, არამედ საშინაო დავალების შესრულებაც. დეიდასთვის ეს ზედმეტად დიდი დავალება იყო, რადგან არაფერია უფრო მნიშვნელოვანი, ვიდრე მისი დასვენების დრო. მოგვიანებით, ადგილზე შეისწავლა. უბრალოდ ფული დახარჯა, სულ ესაა.
მაშინ მას სჭირდებოდა თანხა ბილეთებისთვის და პირველ ხანებში უცხო ქვეყანაში საცხოვრებლად. ზოგადად, ნორმალური ხარჯია, როდესაც საკუთარი ცხოვრების შეცვლა გსურთ. ამიტომ დედაჩემმა მას ეს საჭირო თანხა ასესხა, ისევე როგორც გერმანული კურსების თანხა – ის საყვარელ დას ამაშიც დაეხმარა. გარკვეული პერიოდის შემდეგ, დეიდა გაემგზავრა უცხო ქვეყანაში. თავიდან ის 5 წელიწადში აპირებდა ჩამოსვლას, მაგრამ ის იმდენად კმაყოფილი იყო ყველაფრით, რომ დარჩენა გადაწყვიტა.
არც კი ვიცი, მეუღლესთან როგორ მოაგვარა ეს საკითხი, სხვის საქმეებში არ ვერევი, მაგრამ მახსოვს, რომ ასე 3 წლის შემდეგ დავიწყე ჭორების მოსმენა (ჩემი მშობლები უბრალოდ ძალიან ხმამაღლა საუბრობდნენ კედელს მიღმა), რომ დეიდაჩემს იქ ახალი მამაკაცი ჰყავდა. წარმოდგენა არ მაქვს, როგორ დასრულდა ეს ყველაფერი, მაგრამ დეიდა და მისი ქმარი ჯერაც არ განქორწინებულან ოფიციალურად და კანონიერად ცხოვრობენ. შვილები არ ჰყავთ, ასე რომ, პასპორტში ბეჭდის მიუხედავად, ისინი რეალურად თავისუფალი ადამიანები არიან. და მათ არსებითად არაფერი აქვთ გასაყოფი. იქნებ გრძნობებმა გაიმარჯვეს? ვინ იცის?
მთელი იმ დროის განმავლობაში, რაც ეკა დეიდამ საზღვარგარეთ გაატარა, სახლში მხოლოდ რამდენჯერმე დაბრუნდა. ისიც, ორიოდე კვირით, მეტი არაფერი. ერთხელ მან მთელი ოჯახი რესტორანში დაპატიჟა დაბადების დღის აღსანიშნავად. ჩვენს გარდა იქ ბევრი ხალხი იყო, ამიტომ ის დღე კარგად არ მახსოვს. მახსოვს მხოლოდ სუფრებზე საჭმელ-სასმელის სიუხვე, ხმამაღალი მუსიკა და დეიდაჩემი, ნასვამი და მხიარული. ალბათ ნორმალურია, რომ ადამიანს, რომელსაც არ აქვს სათანადო დასვენების საშუალება, სურს თავისი პირადი დღესასწაული მასშტაბურად აღნიშნოს. ამიტომ მას ნამდვილად არ ვადანაშაულებ. მე თვითონ მხოლოდ ერთხელ ვიყავი საზღვარგარეთ, ეგვიპტეში. ასე რომ, ვერც კი წარმომიდგენია, როგორია მარტო მუშაობა, უცხო ქვეყანაში.
ასე რომ, სახლში სამუდამოდ დაბრუნების შემდეგ, დეიდაჩემმა გარკვეული დროით პირად საქმეებზე იზრუნა, შემდეგ კი ჩვენი ოჯახი სახლში დაპატიჟა ახალმოსახლეობაზე. ჩუქნიან თუ არა ფულს ახალმოსახლეობაზე? სწორედ ამაზე ვფიქრობდი.
მან სპეციალურად შეიძინა ახალი ბინა, რათა ძველი გასაქირავებლად გაერემონტებინა. საქმე იმაშია, რომ მისი ძველი სახლი ერთ-ერთ უნივერსიტეტთან მდებარეობდა, ამიტომ ადგილობრივი სტუდენტები სიამოვნებით იხდიდნენ ძალიან კარგ ფულს, ოღონდ სასწავლებლის მახლობლად ეცხოვრათ. თუ უცხოელებთან მიაღწევთ შეთანხმებას, ეს ხომ საერთოდ სამოთხეა. ასე რომ, მე პირადად მომეწონა ეკა დეიდას ეს სტრატეგია – სწორი მიდგომაა, ჩემი აზრით.
მაგრამ, როგორც მოგვიანებით გაირკვა, ეკა დეიდა ეშმაკი აღმოჩნდა არა მხოლოდ უძრავი ქონების თვალსაზრისით. მან საკუთარი ნათესავების მოტყუებაც ისწავლა. კერძოდ დედაჩემის. გახსოვთ, რომ გითხარით, რომ დეიდამ მისგან ფული ისესხა? მან გადაწყვიტა ვალის გასტუმრება, მაგრამ ზუსტად იგივე თანხის, რაც მან 12 წლის წინ გამოართვა. ადგილობრივ ვალუტაში და არა ევროში! დედამ, რომელმაც „ფული“ დაიბრუნა, თავიდან ვერც კი გაიგო ვერაფერი.
მაგრამ მერე თავის დას ჰკითხა, რას ნიშნავდა ეს ყველაფერი?! ეკა დეიდამ, ირონიის გარეშე უპასუხა, რომ ასე და ასე. იმდენს ვაბრუნებ, რამდენიც ავიღე. ფულს ნათესავებს ჩუქნიან, თუ მაინც უნდა დააბრუნო? როგორც ჩანს, დეიდას ჯერ კიდევ არ აქვს განსაზღვრული.
აქ მე უნდა ჩავრეულიყავი საუბარში, ამეხსნა, რა არის ინფლაცია, ფულის გაუფასურება. ბოლოს და ბოლოს, რა არის სინდისი? ოღონდ მაშინ დედასთან არ ვიყავი, ჩემი საქმე მქონდა, მალე ქორწილი მაქვს. და ვინ იფიქრებდა, რომ დეიდა ასეთი თავხედი აღმოჩნდებოდა. თითქოს, ყოველთვის პირიქით იყო – პოზიტიური იყო. მართალია, მაშინ ფული არ ჰქონდა. ახლა კი, როცა ჯიბეში ფული გაუჩნდა და თან საკუთარი ნაშოვნი, მათ მიმართ დამოკიდებულება საკმაოდ შეიცვალა. ვინ იფიქრებდა.
და ყველაზე საწყენი ის არის, რომ რეალურად ახლა ვეღარ დავიბრუნებთ ჩვენს ფულს. ეს იყო დიდი ხნის წინ და არ არსებობს შეთანხმება. ფაქტობრივად, მან დააბრუნა ნასესხების გარკვეული პროცენტი. ახლა კი თვლის, რომ სწორად მოიქცა. მან ადგილობრივი ვალუტა ისესხა და არა მარადმწვანე. დედამ შეცვალა დამოკიდებულება დის მიმართ. ახლა მათ შორის არანაირი კომუნიკაცია არ არის. მეც, ეკა დეიდას თუ ვნახავ , არ მივესალმები. არ დაიმსახურა. და მაინც, რამდენად იაფფასიანია ზოგიერთი ადამიანი. ნუთუ მართლა არაფერი დარჩა ბინის ყიდვის შემდეგ? საყვარელი ადამიანის ასე მოტყუება რაღაც გროშების გულისთვის?! ეს უბრალოდ გამაოგნებელია. არადა, ახლობელი ადამიანია.
