ჯერ კიდევ 2022 წლის მარტში ჯოან როულინგი უკრაინაში რუსეთის შეჭრას გამოეხმაურა სოციალურ ქსელში: „ეს ერთ–ერთი შემთხვევაა, როცა ნამდვილად მინდა, ჯადოქრობა შევძლო“. ერთ ღამეში მტრებისგან საიმედოდ დაცვა მილიონობით უკრაინელისა და მათი თანამოაზრეებისთვის მწვავე საჭიროება გახდა.
მტრებისგან დაცვა
გახსოვთ, ჰარი პოტერს და მის მეგობრებს მტრებისგან ჯადოსნური დაცვა ყველაზე უკეთ გამოსდიოდათ. ექსპელიარმუსი! და მტერი განიარაღებულია. იმპედიმენტა! პროტეგო! და მტრებისგან უხილავი დაცვა ურღვევი კედლით გარს გახვევია. ზღაპარში.
მაგრამ ცხოვრებაში არის წესები, კანონზომიერები, რომლებიც თითქმის ჯადოსნურ ეფექტს ახდენენ. ერთ–ერთი ასეთია: ერთხელ ის, ვინც ბოროტება გაგიკეთა, შველას შეგევედრება.
მოგონებები ცხოვრებიდან
ფედოტ სემენოვიჩი 1937 წელს დააპატიმრეს თანასოფლელის, მეტსახელად ხარციზის დაბეზღებით. ის წითელი მოძრაობის დამქაში იყო, რომელიც თანამემამულეებს წინაკოლხოზურ პერიოდშიც გულმოდგინედ „აცილებდა“. ასე გადავიდა ერთი ოჯახის ფართო ქოხში, რომელიც გაგზავნილი იყო „მშენებლობაზე ხუთი წლით“. განკულაკების ოპერაციის შემდეგ რამდენიმე კვირა ამაყად დაიარებოდა „კულაკის“ სკივრიდან ამოღებული ახალი ტანსაცმლით.
შემდეგ, როცა გაანიავა ტყაპუჭი, ჩექმები და სელის პერანგი, იცვამდა ნაცვამ შინელს საცვლებზე ან საერთოდ შიშველ ტანზე, ეძებდა შემდეგ ოჯახს და საკუთრებას ართმევდა. თქმა, რომ სოფელში არავის მოსწონდა, ნახევარი სიმართლის თქმას ნიშნავს.
აი, ფედოტ სემენოვიჩს სოფელში ბევრი პატივს სცემდა. მშრომელი კაცი. ხან სახლს აშენებდა, ხან ქარის წისქვილს. ზეინკალის, დურგლის, მჭედლის საქმეს ჩინებულად ასრულებდა. ისეთ ღუმელებს აკეთებდა, რომ სითბო მთელი დღე არ იკარგებოდა. მეზობელი და შორეული სოფლებიდან იწვევდნენ. რა თქმა უნდა, კარგ ფულს შოულობდა. საფუტკრე თავად მოაწყო, იქ მუშაობა უყვარდა. თავის ცოდნას უზიარებდა ახალგაზრდებს, რომლებიც მის ირგვლივ ფუტკრებივით იზრდებოდნენ და აგროვებდნენ ხელობას, ცოდნას, სიბრძნეს, მშობლიური კუთხის სიყვარულს.
ყველაფრის ოსტატი
მამების უმეტესობამ ბევრი რამ იცოდა – თლიდნენ, ჭედავდნენ, აშენებდნენ. აი, ფედოტმა სოფელში პირველმა შექმნა დინამო–მანქანა, მის სახლში დენი გამოჩნდა. რადიომიმღები ააწყო. და ყველა მსურველს ასწავლიდა.
იქნებ, ხარციზს მისი ოსტატობის და ძლიერი მეურნეობის შურდა? შესაძლოა. თუმცა ოჯახში ქმარზე და მამაზე დაბეზღების სხვა ახსნა გაჩნდა. როცა გასული საუკუნის 30-იანი წლების დასაწყისში კოლექციური სოფლის მეურნეობა უფრო და უფრო მატულობდა, ფედოტმა უთხრა ცოლს: „იცი, ძვირფასო, ვგრძნობ, კოლმეურნეობაში უნდა შევიდე, თუმცა მესმის, რომ აქედან კარგი არაფერი გამოვა. საერთო ნიშნავს, რომ არავისაა. მაგრამ ხელისუფლება კერძო მესაკუთრეებს მოიშორებს“.
მატრონა ლოგვინოვნამ უხალისოდ წაიყვანა ახალგაზრდა სიმენტალური ჯიშის ხბო ლასკა კოლმეურნეობის ფერმაში, სახლში მისი დედა ტორბუ დატოვა. კოლმეურნეობას გადასცეს 15 სკა, თან მისი მართვა ფედოტს დაავალეს. მეურნეობაში ჰქონდათ ორი ლამაზმანი ულაყი, ვიხრი და გრომი. კოლმეურნეობაში მათი რთული ბედის მოლოდინში ფავორიტები არმიის კავალერიას გადასცა, თავადვე იყიდა ორი მარტივი ცხენი კოლმეურნეობისთვის.
ხარციზი, ალბათ, უკვე წარმოიდგენდა სეირნობას მდიდრული ეტლით, მასში შებმული ვიხრით და გრომით. მაგრამ შეცდა. აი, განაწყენებულმა შსსკ–ში დააბეზღა, რომ ფედოტი ხელისუფლების აშკარა მოწინააღმდეგეა, თუმცა კოლმეურნეობის ქვეშ თავს მალავს.
ღამით წაიყვანეს. 6 თვე ჯურღმულში გაატარა. შემდეგ. დაბრუნდა, ისევ ღამით. სახლში. გადაარჩინა მისმა პასუხმა ყველა კითხვაზე „არ ვიცი“. სხვათა შორის, გამომძიებელმა ფედოტს ხარციზის ცილისწამება აჩვენა. იცოდა, ვისი წყალობით აღმოჩნდა ციხეში. ვიღაცამ, ვინც სახელის გამხელა არ ისურვა, გამოძიებას უთხრა, რომ ვერ იქნება მტერი ის, ვინც კოლმეურნეობის საფუტკრეზე ზრუნავს და რამდენჯერმე ჯილდოც მიიღო.
მტრებისგან დაცვა: ბედის მოტრიალება
სიტყვაზე, თითქმის სასწაულებრივად ფედოტ ვიტერი ბანაკს გადაურჩა. მალე რაიონული ცენტრის ერთ-ერთი დაწესებულების ხელმძღვანელმა, სადაც რამდენიმე წლით ადრე ხელოსანმა საკმაოდ დიდი სადურგლო შეკვეთა დაასრულა, სოფლიდან ქალაქში წასვლა ურჩია და სამსახურში აყვანას დაჰპირდა. თითქოს, იქ თვალში არავის გაეჩხირება. ასე ოჯახი რაიონულ ცენტრში გადავიდა.
1941 წლის ივლისში, ისევ ღამით, მათი დროებითი სახლის კარზე დააკაკუნეს (სახლი მხოლოდ შენდებოდა). ზღურბლზე იდგა ივანე, მეტსახელად ხარციზი. „ჯანმრთელობა შენს სახლს! მიმიღეთ, კეთილო ხალხო. სოფელში მეძებენ. ვშიშობ, დავიღუპე. მიშველე, ფედოტ. სხვა არავინ მყავს, დახმარება რომ ვთხოვო“.
და რა? მთელი ომი თავის მაწყენარს მალავდა. მართალია, არა სახლში. ცოლი და უფროსი ქალიშვილი წინააღმდეგი იყვნენ. იმ დროს ფედოტი დიდ დაწესებულებაში სამნეო ნაწილის გამგედ მუშაობდა. ხარციზი მეცეცხლურად მოაწყო და ოთახიც გამოუყო.
სხვათა შორის, ერთ–ერთ საოფისე შენობაში ვიტერმა იარაღის და საკვების საწყობი მოაწყო ადგილობრივი პარტიზანული ბრიგადისთვის. რისკავდა, მაგრამ სხვაგვარად არ შეეძლო. ხოლო ხარციზი ერთხელ კარგად გამოთვრა, გზის შემოკლება გადაწყვიტა და სარკინიგზო გზა არასწორ ადგილას გადაჭრა. სატვირთო მატარებელი დაეჯახა. აი, როგორ ხდება.
