კოშკი სტალინური სახლის სახურავზე. რა დანიშნულება ჰქონდა?

241

ურბანულ არქიტექტურას შორის ბევრი საინტერესო რამ შეგიძლიათ იპოვოთ. აქ არის ახალი კორპუსები, რომლებიც დამწყები კარიერისტივით ღრუბლებისკენ მიიწევენ, ნაცრისფერი პანელური სახლები, რომლებიც მოკრძალებულად დგანან, თითქოს თავისი უბრალო გარეგნობის რცხვენიათ, და აგურის ორსართულიანები, რომლებიც წყლის ორი წვეთივით ერთმანეთს ჰგვანან. განსაკუთრებულ ყურადღებას იქცევს სოლიდური შენობა ნეოკლასიციზმის სტილში, ე.წ. სტალინური სახლი, რომელიც ფასადზე სვეტებით და ამოკვეთილი სტუკოთი გამოირჩევა. Vivien გიამბობთ, რით გამოირჩევა სტალინური სახლი. გაიგებთ, რა დანიშნულება ჰქონდა კოშკებს ძველი სტალინური სახლების სახურავებზე.

სტალინური სახლები – 1930-დან 1960 წლებში აშენებულ მრავალსართულიან სახლებს სტალინურს უწოდებენ. ეს პერიოდი ემთხვევა დროს, როცა საბჭოთა კავშირს იოსებ სტალინი ხელმძღვანელობდა. ამავე პრინციპით გაჩნდა „ხრუშჩოვის“ და „ბრეჟნევის“ სახლები. ახლა სტალინური სახლები საბჭოთა პერიოდში აშენებულ შენობებს შორის საუკეთესოდ ითვლება და პოპულარულია. მათ აქვთ თავისუფალი ეზო, კარგი გამწვანება, რადგან თავიდან ელიტური მოქალაქეებისთვის იყო განკუთვნილი. ასეთ პრესტიჟულ სახლებში ცხოვრობდნენ საბჭოთა ნომენკლატურის წარმომადგენლები. უპირატესად შენდებოდა ქალაქის ცენტრში, ოთხი აგურით და ჰქონდა სქელი კედლები, რაც კარგ ხმის იზოლაციას უზრუნველყოფდა და ოთახს სითბოს ინარჩუნებდა.

უბრალო ხალხს ერთი რამ აკვირვებდა, ასეთ შენობებში ჭერის სიმაღლე. არავინ იცის, რატომ აქვს ასეთ ბინებს 4 მეტრამდე სიმაღლე. კარებს მაღალი ზღურბლი აქვს, რომ კარები უფრო მჭიდროდ მორგებულიყო და ოთახში კომფორტული ტემპერატურა შენარჩუნებულიყო, რადგან თავიდან მათში ღუმელით გათბობა იყო. მაღალი თანამდებობის პირების ბინები, ძირითადად, სამ და ოთხოთახიანი იყო. სტალინურ სახლს გამოარჩევს ვიწრო ფანჯრები და სადღაც კედლებიდან გამოსული ორი ლიანდაგი. ეს ძველი აივნების ნაშთებია, რომლებიც დროთა განმავლობაში დაიშალა და რკინის ძირი დატოვა.

სტალინური სახლების მახასიათებლები – ყველა სტალინური სახლი თანამდებობის პირებისთვის განკუთვნილი არ იყო და ცენტრთან ახლოს არ შენდებოდა. უბრალო ადგილობრივებისთვის სახლები მარტივად შენდებოდა. საერთო საცხოვრებლებსაც აშენებდნენ. იქ სტუკოს სუნიც არ იყო და ჭერს 3 მ სიმაღლე ჰქონდა, ფართობიც უფრო მცირე იყო, თუმცა კედლების სისქე იგივე დარჩა.

ყველას ბავშვობიდან ახსოვს (მაგალითად, მე მამამ მითხრა), რომ ასეთი სახლები სპეციალურად შენდებოდა კარლსონისთვის, „რომელიც სახურავზე ცხოვრობს“. ნამდვილად, სტალინის პერიოდში აშენებულ ზოგიერთ მაღალ შენობას სახურავზე დამატებითი ნაგებობა აქვს. ამ „ბუდის“ შემხედვარე ფიქრობთ და დანიშნულებას ვერ ხვდებით. ადრე მათი ქონა აუცილებელი იყო.

სახლების სახურავზე ასეთი დამატებითი ოთახის მოწყობის მოდა კაცობრიობის მიერ პირველი ბომბდამშენის გამოგონების შემდეგ გაჩნდა. „გაფრთხილებული ხარ, ანუ შეიარაღებული ხარ!“ – ამ პრინციპით მუშაობდა საჰაერო თავდაცვა. იქ იჯდა მორიგე დურბინდით და ბგერათამდაჭერით, რომელიც საჭიროების შემთხვევაში საფრთხის მოახლოებაზე გვაფრთხილებდა. ზოგჯერ სახურავებზე მტრის დასამარცხებლად საზენიტო იარაღებს დგამდნენ. 50-იანი წლების ბოლოს პირველი ეფექტური რადარი გამოჩნდა და სახლების სახურავებზე მორიგეობის საჭიროება გაქრა. მას შემდეგ კარლსონის სახლები დაცარიელდა და მათი მნიშვნელობა დაიკარგა. მალე სტალინური სახლებიც დავიწყებას მიეცა.

მათ ნაცვლად ჩვეულებრივი სახლის პროექტებს ქმნიდნენ, ის უფრო იაფი და თხელი იყო. თუმცა სტალინის ეპოქის არქიტექტურული ობიექტები ჯერ კიდევ დგას, მყიდველებს შორის განსაკუთრებით მოთხოვნით გამოირჩევა, პოპულარობას და საიმედოობას არ კარგავს. როგორც ამბობენ, ჩვენზე დიდხანს იცოცხლებს.