ძალიან შორს, უსასრულო ურალის ტყეების მიღმა ჩაკეტილი ოზერსკი მდებარეობს. ლამაზი იდუმალება დაცვის ქვეშ და ეკლიანი მავთულებით მისტიური ადგილია თითქოს სხვა განზომილებაა.
ოზერსკი ან ჩელიაბინსკი-40, მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ბირთვული იარაღის შემუშავების შესახებ საბჭოთა პროგრამის აკვანი გახდა.
მრავალი ათეული წლის განმავლობაში ქალაქი, სადაც ასი ათასი ადამიანი ცხოვრობდა, რუკაზე აღნიშნული არ იყო, ხოლო მისი ადგილმდებარეობის შესახებ მონაცემები საბჭოთა დოკუმენტებში არ მოიპოვებოდა.
სპეციალისტების შერჩევა, რომლებიც მუშათა გაერთიანების № 817 პირველ ჯგუფში შედიოდნენ (ასე ეწოდებოდა ადრე საწარმოო ასოციაცია „მაიაკს“) მრავალეტაპიანი მკაცრი გადარჩევით ხდებოდა.
საიდუმლო ობიექტზე მოხვედრის შემდეგ მათ რამდენიმე წლის განმავლობაში არა მხოლოდ ნათესავებთან შეხვედრა, არამედ მიმოწერაც აკრძალული ჰქონდათ.
ჩაკეტილი ქალაქის მაცხოვრებლებს უთხრეს, რომ ისინი – „ბირთვული ფარი და მსოფლიოს გადამრჩენლები“ არიან, ამ დასახლების მიღმა მტრები არიან.
იმ დროს, როცა სსრკ-ს დანარჩენი მოქალაქეები შიმშილობდნენ და უკიდურესი სიღარიბის პირობებში ცხოვრობდნენ, ოზერელებისთვის დედამიწაზე სამოთხე შექმნეს, სადაც მათ განსაკუთრებული სტატუსით და გარკვეული ფუფუნებით სარგებლობის უფლება ჰქონდათ.
ყველას მისცეს ბინა, ჭარბად საკვები (მათ შორის ეგზოტიკური დელიკატესები, როგორიცაა ბანანი, მოხარშული რძე ან ხიზილალა), კარგი სკოლა და საავადმყოფო, უამრავი გასართობი და კულტურული ღონისძიებები.
მრავალი წლის განმავლობაში საბჭოთა ხელისუფლება ქალაქის მაცხოვრებლებსა და მომავალი ბავშვების ჯანმრთელობაზე რადიოს ექსტრემალურ გავლენას მალავდა.
თავიდან ქალაქის მაცხოვრებლების უმეტესობა უშუალოდ ატომური სადგურის „მაიაკის“ ახლოს, უკიდურესად სახიფათო პირობებში ცხოვრობდა და მუშაობდა.
1940-იანი წლების ბოლოს ადამიანებმა დაავადება და კვდომა დაიწყეს: მიზეზი რადიაციის გრძელვადიანი ზემოქმედება იყო.
ჩელიაბინსკი-40-ის მაცხოვრებლები სადგურზე ავარიის შედეგად იღუპებოდნენ. მაგალითად, ჩერნობილამდე კიშტიმის ავარია მსოფლიოში ყველაზე საშინელი ბირთვული კატასტროფა იყო, მაგრამ მაშინ საბჭოთა კავშირმა ამის დამალვა შეძლო.
„მაიაკის“ ხელმძღვანელობა დუმდა იმ ფაქტის შესახებაც, რომ ნარჩენებს უახლოეს ტბებსა და მდინარეებში ღვრიდნენ, რომლებიც ობიში და არქტიკულ ოკეანეში ჩაედინებიან.
40 წლის განმავლობაში „მაიაკის“ თანამშრომლებმა გარემოში 200 მლნ კიური რადიაქტიური ნარჩენი გადაყარეს, რაც ოთხი ჩერნობილის კატასტროფას უტოლდება, თუმცა ამას დღემდე უარყოფენ.
დღეს ოზერელები დახურულ ქალაქში ცხოვრებას არა შეზღუდვას, არამედ პრივილეგიას უწოდებენ.
საკუთარ თავს „რჩეულებს“ უწოდებენ და ამაყობენ, რომ დახურულ ტერიტორიაზე ცხოვრობენ. ისინი აქ დაიბადნენ და გაიზარდნენ, ოჯახები შექმნეს. აქ მშობლები, ზოგმა კი ბავშვები დაკრძალეს.
მობინადრეებმა ქალაქის შესახებ სიმართლე იციან: წყალი დაბინძურებულია, სოკო და კენკრა მოწამლულია, ხოლო ბავშვები, სავარაუდოდ, ავადმყოფები გაიზრდებიან.
ოზერსკი და მისი მიმდებარე ტერიტორია პლანეტაზე ერთ-ერთი ყველაზე რადიოაქტიური რეგიონია, რომელსაც ზოგიერთი „დედამიწის სასაფლაოს“ უწოდებს.
დღესდღეობით მაცხოვრებლების ქალაქის დატოვება სპეციალური საშვით შეუძლიათ. სურვილის შემთხვევაში, სამუდამოდ წასვლა შეუძლიათ. თუმცა ამ უფლებას იშვიათად იყენებენ, რადგან ასეთ შემთხვევაში ყველა პრივილეგიას დაკარგავენ.
ადგილობრივების უმეტესობა, თუმცა არა ყველა, თვლის, რომ ოზერსკის ირგვლივ მავთულხლართი შექმნილია არა იმისთვის, რომ საკუთარი ნების გარეშე აქ დააკავონ, არამედ იმისთვის, რომ უცხო პირებს მათ პატარა სამოთხეში შესვლის უფლება არ მისცენ.
ეკლიანი მავთული ქალაქის ლანდშაფტის და თვითცნობიერების განუყოფელი ნაწილი ხდება.
ასეთ ჩაკეტილ ქალაქში ცხოვრებას ისურვებდით? თუ სტატია ინფორმაციული იყო, მეგობრებს სოციალურ ქსელში აუცილებლად გაუზიარეთ.
