ადამიანი მტკიცედაა დარწმუნებული, რომ ის ჭკვიანია. მაგრამ, ამავე დროს, ეს ხელს არ უშლის რაციონალურად იაზროვნოს. ფსიქოლოგია არის არის ადამიანის ფსიქიკის, ექსცენტრიებისა და არალოგიკური მოქმედებების თავისებურებების შესწავლა. და მეცნიერების ზოგიერთი აღმოჩენის ცოდნა ხელს შეუწყობს ცხოვრების გამარტივებას.
აქედან გამომდინარე, დღეს ვივიენის რედაქცია მოგიყვებით ფსიქოლოგიის როლს ადამიანის ცხოვრებაში, გეტყვით 4 საინტერესო ფსიქოლოგიურ კანონებს, რომლებიც ხელს უწყობენ არა მარტო ხალხის ალოგიკური ქმედებების ახსნას, არამედ სასარგებლოცაა. გარდა ამისა, ეს კანონები ხელს შეუწყობს უკეთესად შეიცნოთ თავი და წარსულის შეცდომების მიზეზები გაარკვიოთ.
1. პრატფელის ეფექტი
როდესაც ჩვენ გვინდა ვინმეს მოვწონდეთ, მაშინ ყურადღებას ვამახვილებთ ამაზე. მაგრამ თუ გწამთ პრატფელის ეფექტის, არასრულყოფილი ადამიანები უფრო მეტად გვიყვანს.
გამოდის, რომ სისუსტეების და მოწყვლადობის დემონსტრირება ადამიანს სხვა ადამიანზე შთაბეჭდილებას ქმნის, ზრდის მათი თანაგრძნობის დონეს. აქედან გამომდინარე, საზოგადოებაში შეცდომების დაშვება არ არის ისეთი საშინელი, როგორც ერთი შეხედვით ჩანს. მთავარი ისაა, რომ თქვენი შეცდომებით სერიოზული ზიანი არ მიაყენოთ ხალხს.
2. პიგმალიონის ეფექტი
“უფრო მეტი მოლოდინი, უფრო დიდი პროდუქტიულობა”, – ამბობს რობერტ როსენთალი, ამერიკელი სპეციალისტი პიროვნების ფსიქოლოგიის სფეროში. მან IQ ტესტები სკოლებში მოსწავლეებს ჩაუტარა, შემდეგ კი კონკრეტულად ინფორმირებულ მასწავლებლებს არასწორი შედეგების შესახებ უამბო.
შედეგად, სტუდენტებმა, ვისაც დაბალი IQ ჰქონდა მიიღო როსენტალისგან “ძალიან ჭკვიანი”, ეს აჩვენებს, რომ თუ ზეწოლას ახდენდნენ მათზე ისინი უკეთეს შედეგებს აჩვენებნენ. მოგვიანებით აღმოჩნდა, რომ პიგმალიონის ეფექტი არა მხოლოდ სკოლაში მუშაობს.
3. არჩევანის პარადოქსი
რაც უფრო მეტი არჩევანი გვაქვს, მით ნაკლებად ვართ კმაყოფილი გადაწყვეტილებით. გასაკვირია, რომ ფსიქოლოგებმა მარკ ლეპერმა და შინ იიანგარმა ასეთი შედეგი მიიღეს.
ექსპერიმენტისთვის, მათ შესთავაზეს ხალხის ჯგუფი აერჩიათ ერთი ჯემი სუპერმარკეტში უფასოდ. უფრო მეტიც, მონაწილეთა პირველი ჯგუფისთვის შემოთავაზებული იყო 6 პროდუქტიდან ერთი პროდუქტის შერჩევა, ხოლო მეორე – 24-დან. ყოველი მესამე მონაწილე კმაყოფილი დარჩა არჩევანით პირველ ჯგუფში. მაგრამ მეორე ჯგუფში კმაყოფილი აღმოჩნდა 3% -ზე ნაკლები.
არჩევანის პარადოქსი განმარტავს, მაგალითად, რატომ არიან სტუმრები პატარა მაღაზიებით უფრო მეტად კმაყოფილი, ვიდრე მსხვილი სუპერმარკეტების მონახულებით.
4. მოწმის ეფექტი
როდესაც ადამიანს დახმარება სჭირდება, ის უფრო მეტს მიიღებს, თუ ერთი ადამიანი მიუახლოვდება, ვიდრე მაშინ, როცა ბევრი ხალხია. ფაქტია, რომ ყველა თვითმხილველს ურჩევნია დახმარების შეთავაზების იგნორირება, რადგან “სხვები ხელს უწყობენ”.
აქედან გამომდინარე, საჭიროების მქონე პირმა უნდა აირჩიოს ის, ვისგან სურს დახმარების მიღება. ფსიქოლოგებს ურჩევნიათ ყვირილის ნაცვლად “დაეხმარონ ვინმეს”.
5. ფოკუსირების ეფექტი
რაც უფრო დიდხანს ვინახავთ გონებაში გარკვეულ აზრს, ის უფრო მნიშვნელოვნად გვეჩვენება. არადა ის რაც დღეს წარმოუდგენლად მნიშვნელოვანი გვეჩვენება ერთ წელიწადში სასაცილოდაც არ გვეყოფა, ან თუნდაც ერთი თვის შემდეგ. ამიტომ არ ღირს წუთიერთი სურვილების და აღელვების აყოლა.
ამ ეფექტს შესანიშნავად იყენებენ მარკეტოლოგები. ისინი ცდილობენ გამოიჭირონ პოტენციური მყიდველი და იქვე აიძულონ შენაძენის გაკეთება, სანამ პროდუქტის ღირებულების და მნიშვნელობის არ გაქარწყლებულა დროსთან ერთად.
ფსიქოლოგების მტკიცებით, ცხოვრებაში არაფერია ისეთი მნიშვნელოვანი როგორიც პირველ ჯერზე გვეჩვენება, ამიტომ გვირჩევენ ცხოვრებისეულ პრობლემებს უფრო მარტივად შევხედოთ. ასევე გვირჩევენ წინასწარ არ დავგეგმოთ ცხოვრება 5 წელზე მეტი ვადით, ვინაიდან როდესაც რაღაც ჩვენი გეგმის მიხედვით არ მიმდინარეობს ეს საკმაოდ მტკივნეული პროცესია.
